زمانی که امام حسین (ع) قصد خروج از مدینه و رفتن به سمت کوفه را داشت، محمدبن‌حنفیه نزد امام آمد و از وی درخواست کرد امام مسیر حرکت خود را تغییر دهد و به سمت کوفه نرود. ولی امام (ع) با اشاره به آگاهی خود از سرنوشت خویش، دلیل حرکت خود را بیان کردند.

مسئله علم امام در حرکت امام حسین (ع)، یکی از مسائل اختلافی بین علمای شیعه از زمان غیبت کبرا تا کنون بوده است. مسئله‌ای که نظرها و آرا متفاوتی در مورد آن گفته شده و هنوز هم ادامه دارد. در این یادداشت، نظر چند عالم بزرگ شیعه را که نظریه شان را در کتاب‌هایشان بیان کرده اند، نقل می‌کنیم.

واقعه کربلا از لحظه‌ای که به وقوع پیوست، به دلیل اهمیتش به یک نماد بی‌بدیل از مفاهیم متعدد اعتقادی، سیاسی و اجتماعی بدل شد و «سرمایه اجتماعی» شیعیان برای حفظ هویت مذهبی‌شان محسوب می‌شد. زیارت حرم مطهر سیداشهدا (ع) یک زیارت عادی نبود.

پدیده زیارت در اکثر ادیان و دین اسلام مورد توجه و اهتمام است اما در شیعه این حرکت بسیار پررنگ و به عنوان شاخص برای شناخت شیعیان شده است. این فرهنگ و شاخص در توده شیعه از چه زمانی آغاز شد و چه چیزی باعث آن شد در یادداشت زیر به آن پرداخته ایم.

در گذشته سفر به کربلا بسیار سخت بوده است گذشته از محدودیت هایی که حکومت ها ایجاد می کردند؛ خطر های طبیعی هم مانند وجود حیوانات درنده و... موجب این سختی بوده است. آنچه در این مقاله به آن پرداخته ایم مسیر ها وچگونگی حرکت زوار ایرانی کربلا در دوره قاجار است.

در طول تاریخ زیارت امام حسین (ع) جایگاهی والا داشته است و پادشاهان شیعه چه از روی عقیده و چه برای مشروعیت حکومت خود به زیارت بارگاه مطهر ایشان می رفتند.

یکی از اعتقادات اختصاصی و مهم در شیعه، اعتقاد به علم غیب امامان (ع) است. آنها این علم را از رسول خدا (ص) گرفته‌اند؛ اما یکی از مسائلی که در این زمینه ایجاد می‌شود، رابطۀ این علم با عمل آنهاست. آیا ائمه بر اساس این علوم غیبی، زندگی و امور روزمرۀ خود را پیش می‌برند؟ 

حضرت حمزه مردى شجاع و با هیبت بود و در این جنگ به دست وحشى و به دستور هند همسر ابوسفیان کشته شد. در این روز بر اثر فداکاری‌ها و شجاعت‌هایی که امیرالمؤمنین (ع) در دفاع از وجود شریف خاتم الانبیاء (ص) و حفاظت از آن حضرت نشان داد جراحت‌های زیادى بر بدن مبارکش رسید.

قبر مطهر امام حسین (ع) و قتلگاه ایشان از لحظۀ شهادت و حتی پیش از آن، همواره مورد توجه و زیارت بوده است. گزارش‌هایی مبنی بر اینکه اولین زائران ایشان چه کسانی بوده‌اند وجود دارد. در ادامه به اولین زائران امام حسین (ع) تا زمان مختار می‌پردازیم.

 از دیدگاه شیعیان، کربلا برترین مکان روى زمین است. از این رو بیش از همۀ مکان‌های زیارتی، به کربلا ‌‌می‌روند. در طول تاریخ حکومت‌های ظالم کربلا را پایگاهی علیه ظلم و جور خود دیده‌اند؛ بنابراین همواره با زائران برخورد کرده‌‌اند تا به طریقی جلوی سیل جمعیت را بگیرند. موانعی که حاکمان جور ایجاد کرده‌اند، هیچگاه ‌‌تأثیر نداشت و شیعیان با تحمل خطرات جانی و مالی، مشتاقانه به زیارت امام حسین (ع) می‌رفتند و می‌روند.