یاد مصائب امام حسین (ع) درعاشورا، همواره سبب انسجام امت اسلامی در قیام‌ها، کانون‌های اسلامی و هویت اسلامی در طول تاریخ اسلام شده است و نه تنها مسلمانان، بلکه غیر مسلمانان نیز در شکل گیری هویت و «من الهی» خود از آن استفاده‌های فراوانی کرده‌اند.

ای کاش دست اندرکاران کشوری و نیز عالمان دین، با درک موقعیت، اجتماعات عزاداری را به طور کلی ممنوع می کردند.

شمر بن ذی‌الجوشن یکی از افرادی است که در جریان قیام امام حسین (ع) مرتکب جنایاتی شد و نام  به بدنامی و بدفرجامی به‌عنوان قاتل امام حسین (ع) در تاریخ ثبت‌شده است. ‌این فرد دارای فراز و فرودهای شخصیتی است. نوشتار پیش رو با روش توصیفی و شیوه کتابخانه‌ای به شخصیت‌شناسی وی و نقش او در جنایات و مصائب کربلا به‌ویژه روز عاشورا پرداخته است.

با توجه به اینکه نام رقیه در منابع تاریخی بسیار به ندرت ذکر شده، به نظر می‌رسد نام اصلی حضرت، فاطمه بوده باشد؛ زیرا امام حسین (ع) به دلیل علاقه بسیار زیادی که به پدر و مادر خویش داشتند، همه فرزندان پسر خود را علی (علی‌اکبر، علی اوسط، علی‌اصغر) و همه دختران خود را فاطمه نامیدند.

بررسی واژه عزت در لسان وحی و اطلاق آن بر خدا و رسول و مومنان، ازجمله موضوعاتی است که در تعیین و جهت‌دهی خط‌مشی زندگی شخصی و اجتماعی اهمیت دارد. در این مقاله با موضوع «تجلی عزت الهی در حماسه حسینی» درصددیم تا ضمن ترسیم مواردی از عزت‌آفرینی‌های امام حسین (ع) در مسیر حرکت از مدینه تا کربلا و تا عصر عاشورا - در مقابل روایتگری کسانی که حرکت امام را دور از شان ایشان تفسیر می‌کنند - تجلی عزت الهی در حماسه حسینی و تحقق مفهوم عزت و استیلای واقعی افراد عزیزالنفس را به اثبات برسانیم و نشان دهیم چه فاصله عظیمی است بین عزت و استیلای واقعی و استیلا با حربه زور و قلدری و هم‌درسی از درس‌های عاشورا متذکر شود تا آویزه گوش قرار دهیم.

در مکتب اسلام تکالیف به قدر توانایی انسان‌ها  تعریف شده است و این اصل کلی بر تمام احکام اسلامی حکومت دارد. این تحقیق جریان این اصل مهم دین را در نهضت عاشورا بررسی کرده و نشان داده است که این مهم،‌ در قیام عاشورا مورد توجه امام حسین (ع)‌ بوده و‌ آن حضرت با ارزیابی دقیق شرایط اجتماعی و توانایی خود، برای دستیابی به اهداف تعریف شده،‌ اقدام به قیام نموده است. در این عرصه،‌ ابتدا دو دیدگاه متفاوت دراین‌باره مطرح شده و به اختصار شرایط فرهنگی و اجتماعی جهان اسلام و رسالت امام حسین (ع)‌ در‌ آن شرایط مورد بحث قرار گرفته است. سپس اهداف نهضت عاشورا و توانایی‌ها و عناصر اصلی قدرت امام حسین (ع)‌ برای دستیابی به اهداف مطرح شده است.

پژوهش حاضر در دو مقطع کلى به شناسایى و معرفى مقاتل و نگاشته‌ هاى مربوط  به تاریخ عاشورا از آغاز تا عصر حاضر مى ‌پردازد. در دو شماره پیشین، به مقطع نخست آن، پرداخته شد و گفته شد که مقطع اول از دو بخش سامان یافته است: بخش اول به شناسایى و معرفى فهرست‌‌وار مقاتل از آغاز تا قرن هفتم اختصاص یافته و در بخش دوم، به معرفى توصیفى آثار موجود در تاریخ عاشورا تا قرن هفتم، پرداخته شده است. در این شماره، ادامه این نوشتار که به مقطع دوم پرداخته، ارائه می‌شود.

پژوهش حاضر در دو مقطع کلی به شناسایی و معرفی مقاتل و نگاشته‌‌های مربوط به تاریخ عاشورا از آغاز تا عصر حاضر می‌پردازد. در مقطع نخست در دو بخش سامان یافته که در بخش اول آن به شناسایی و معرفی فهرست‌وار مقاتل از آغاز تا قرن هفتم پرداخته و در بخش دوم، آثار موجود در تاریخ عاشورا تا قرن هفتم به صورت توصیفی معرفی شده است. اما مقطع دوم که درباره مقاتل و نگاشته‌‌های قرن هشتم تا چهاردهم است، نیز شامل دو بخش است. در بخش نخست، پس از بیان یک مقدمه، به شناسایی و معرفی چند اثر مهم از قرن هشتم تا عصر حاضر پرداخته و در بخش دوم مهم‌ترین آثار قرن‌های اخیر که نقش بسزایی در تحریف و ارائه گزارش نادرست و جعلی و در برخی موارد، افسانه‌ای، درباره قیام عاشورا داشته‌‌اند، شناسایی و معرفی شده است.

پژوهش‌ حاضر در دو مقطع‌ کلى‌ به‌ شناسایى‌ و معرفى‌ مقاتل‌ و نگاشته‌هاى‌ مربوط‌ به‌ تاریخ‌ عاشورا از آغاز تا عصرحاضر مى‌پردازد. مقطع‌ نخست‌ در دو بخش‌ سامان‌ یافته‌ که‌ در بخش‌ اول‌ آن‌ به‌ شناسایى‌ و معرفى‌ فهرست‌ وار مقاتل‌از آغاز تا قرن‌ هفتم‌ پرداخته‌ و در بخش‌ دوم‌، معرفى‌ توصیفى‌ آثار موجود در تاریخ‌ عاشورا تا قرن‌ هفتم‌، صورت‌ گرفته‌است‌.

حضور اهل بیت (ع) در اولین اربعین شهادت امام حسین (ع) بر سر مزار آن حضرت در کربلا از مسائلى است که در قرون اخیر برخى محققان شیعه درباره آن تشکیک کرده‌اند. در مقابل، برخى دیگر از اندیشمندان، درصدد رد این تشکیک و اثبات اربعین اول شده‌اند. این نوشتار ابتدا به دلایل منکران اربعین اول پرداخته و در ادامه به پاسخگویی آن‌ها می‌پردازد، سپس با استفاده از قراین و شواهد دیگر، دیدگاه موافقان اربعین اول را تأیید می‌کند.