در قسمت قبل گفتیم که نگرش به تاریخ و داستان‌های آن چگونه باشد در کتابی که به شهید مرتضی مطهری نسبت داده‌اند وی برخی از مطالبی را که درباره حادثه عاشورا ذکر شده، ساختگی می‌داند و بر این باور است که آن مطالب، بعدها به تاریخ اضافه‌ شده است؛ اما هنگامی‌که در این‌باره کاوش کردیم، به این نتیجه رسیدیم که این حکم در بسیاری از موارد مذکور صادق نیست. آنچه به آن شهید نسبت داده‌شده بر دو گونه است: چیزهایی که در ارتباط با سیره امام حسین (ع) به وجود آمده از حادثه کربلا است، یا ازمواردی است که از آغاز تا پایان به حادثه کربلا متصل است. و چیزهایی که صحیح نیست که آن را دروغ بپنداریم و از وقایع عاشورایی یا متصل به آن است.

افراط و تفریط دو خصلت مذموم در دین مبین اسلام هستند. این دو خصلت می‌توانند افراد را از عزت و کمال پایین بکشند و منزلت آن‌ها را به حضیض ذلت تنزل دهند. شاید بتوان اصلی‌ترین دلیل افراط و تفریط در هر امر را در جهل و نادانی عاملان آن‌ها جستجو کرد. همان جهالتی که سبب می‌شود افراط‌گران از مرز تعادل خارج‌ شوند و تفریط‌کنندگان نیز از اصل ماجرا جا بمانند.

این مقاله، مرتبط با پرونده «دورماندگان از رحمت خداوند؛ پرونده بررسی لعن در مکتب شیعه» است.