چگونگی تطور گزارش‌های عاشورایی در دهه‌های اخیر مورد اهتمام محققان عرصه عاشوراپژوهی قرار گرفته است که رجزهای سروده شده در حادثه کربلا از آن جمله است. در همین راستا مقاله حاضر در پی پرداختن به نقش کتاب «اسرار الشهاده» در تطور رجزهای عاشورایی است. در این نوشتار از روش مطالعات اسنادی، تحلیلی و مقایسه‌ای میان کتاب «اسرار الشهاده» و سایر منابع کهن و متقدم تاریخی بهره گرفته شده است که در این میان سهم «اسرار الشهاده» بسیار برجسته است به‌گونه‌ای که با دخل و تصرف مختلف در متن و تعداد رجزها، موجب ورود رجزهای جدید در قالب‌های مختلفی منسوب به شخصیت‌های حقیقی و نیز خرافی کربلا شده است.

پس از کشتن امام حسین (ع) و یارانش، سپاه عمر سعد به غارت سلاح، مرکب و لباس ایشان پرداختند؛ آنان حتی از جامه و زیورآلات زنان هم نگذشتند. همچنین بعد از جمع آوری غنایم جنگی مشغول تقسیم سرهای شهدای کربلا شدند که بدین‌وسیله نزد ابن زیاد تقرب بجویند. نوشتار زیر صرفاً گزارشی از چگونگی غارت خیام، جمع آوری غنیمت و تقسیم سرهای شهدا بین قبایل مختلف است.

امام حسین پس از حضرت عباس (ع) دیگر یاوری نداشت خود به میدان نبرد رفت. ایشان پس از چندین بار نبرد در محاصره  دشمن به شهادت رسیدند.

وقتی شمر قصد داشت صبح عاشورا از پشت به خیام حمله کند به خندقی برخورد که مانع ادامه کارش شد.در این هنگام یکی از اصحاب امام اجازه گرفت تا شمر را با تیری از پا درآورد. حضرت با خواندن آیه‌ای از قرآن وی را از این کار نهی کرد.

در مورد سرگذشت اسب حضرت سید الشهداء یا ذوالجناح مطالب اندکی نقل شده است. در ادامه می توانید آنچه در اغلب مقاتل معتبر ذکر شده است را مطالعه کنید.

سید بن طاووس از حضرت صادق -علیه السّلام- روایت کرد که حضرت باقر(ع) فرمودند: از پدرم حضرت علی بن الحسین(ع)  از کیفیت بردن او نزد یزید پرسیدم، فرمودند:مرا بر شتری لنگ، بدون روپوش و جهاز سوار کردند، و سر مبارک سید الشهداء (ع) بر نیزه‌ی بلندی بود.

موافق احادیث صحیح ، روا نیست که جز امام ،غسل و دفن و کفن امام را بر عهده گیرد، پس اگرچه به‌حسب ظاهر طایفه بنی اسد حضرت سیدالشهدا (ع) را دفن کردند اما مشخص می‌شود که امام زین‌العابدین (ع) در هنگام دفن آن حضرت حاضر بوده‌اند.

این مقاله قسمتی از پرونده «پر تخریب ترین بنای ماندگار تاریخ» است.

در حوادث تاریخ اسلام، حتی در غزوات پیامبر، نمونه‌های ایثار و پاک‌بازی فراوان است ،اما رزمندگان هیچ نبردی نه در اندازه شهدا کربلا، ایثار خالصانه دارند.

 از اصحاب‌ آن‌ حضرت‌ همه‌ را کشتند، تیری به‌ سوی طفل‌ صغیر آن‌ حضرت‌ آمد و او را بکشت‌. حضرت‌ او را به‌ خون‌هایش‌ آلوده‌ کرد، و با شمشیر حفره‌ای‌  کندند و او را در آن‌ مدفون‌ ساخت‌.

او امام است مهربان تر از پدر با این همه مصیبت که بر سر او آوردند باز با رجز های جنگش آنها را نصیحت می کند و به آنها یادآور می شود که کیست و پدر او کیست و آنها از چه کسانی دارند پیروی می کنند...

صفوف لشکر خود را که هشتادودو نفر سواره و پیاده بودند منظم نمود. زهیر بن قین را در میمنه و حبیب بن مظاهر را در میسره قرارداد، خود افراد خاندانش نیز در قلب آن قرار گرفتند و پرچم را به دست برادرش عباس داد زیرا حضرت ابوالفضل را که قمر بنی‌هاشم بود باکفایت تر از دیگران برای این کار می‌دانست