مستند «کربلا؛ جغرافیای یک تاریخ» از معدود آثار تصویری در حوزه عاشوراست که روایت تاریخی این واقعه بزرگ را به مناسبات فرهنگی معاصر پیوند می‌زند.

دکتر علی شریعتی در متنی عارفانه، ضمن برشمردن صفات و سجایای شخصیت یگانه بانوی دشت کربلا؛ حضرت زینب (س) از او طلب عافیت برای جامعه کنونی شبه مدرن برای گذر به سلامت از همه غفلت‌ها و کج فهمی‌ها می‌کند.

حضرت زینب (س) در طول عمر شریفشان علاوه بر بهره‌گیری از محضر جد بزرگوار خویش، پدر و مادر گرامیشان و همچنین دو برادر عالیقدر، در جریان تمامی مرارت‌ها و سختی‌ها، یک لحظه نیز از همراهی با ولایت دست نکشیده و بر سلوک عرفانی اصرار داشتند.

زینب (س) و مریم (س) شباهت‌های زیادی با هم دارند؛ به زینب لقب مادر مصیبت‌ها داده‌ شد و به مریم لقب مادر رنج‌ها.

اظهار ارادت مردم نسبت به اهل‌بیت تحقق این فرمایش زینب (س) است که فرمود: «آینده از آن ما و یاد ماست، عظمت برای مردانمان، ماندگاری و سرزندگی برای آثارمان، شکوه و عظمت برای مرقدهایمان است و مودت و ولایت مردم فقط از آن ماست»

عاشورا را می توان از مناظر گوناگون تاریخی و روایی مورد بررسی قرار داد اما قطعاً مناظر دیگری نیز این میان وجود دارد که کمتر به آنها پرداخته شده است و شاید یکی از آنها نقش اسبان در وقوع این رویداد باشد.

دلیل دو گوشه اضافی ضریح امام حسین (ع) برخلاف مضجع سایر معصومین (ع)، تدفین حضرت علی اکبر (ع) و سایر شهدای بنی‌هاشم در دشت کربلا از سوی امام سجاد (ع) است تا به این واسطه زوار با اشاره به پایین پای سیدالشهدا (ع)، ایشان را نیز زیارت کنند.

براساس حدیث نقل شده از امام هادی (ع) همانندی زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) به زیارت امام حسین (ع) بیشتر ناظر بر اوضاع سیاسی حاکم بر زمانی بوده است که به سبب خفقان ناشی از حکمرانی بنی‌عباس، اظهار ارادت به ساحت سیدالشهدا (ع) با واکنش منفی حکومت روبرو بود.

عبدالله بن عمیر کلبی (وهب نصرانی) نخستین شهید از شهدای کربلاست که پس از شهادت، دشمن سر او را از تن جدا می‌کند.

مؤسسه رسانه‌های دیجیتال آستان قدس حسینی طرح زیارت نیابتی اربعین را با دعوت از عموم مشتاقان و علاقه‌مندان که از طریق وب سایت آستان قدس حسینی ثیت نام نمایند، همزمان با روز اربعین برگزار خواهد کرد.