از رهگذر این عشق است که از کود کی به مداحی می‌پردازد و سپس شاعری را تجربه می‌کند و هر بار در طی این مراحل، به عنایتی و کنایتی، روشنی راه خویش را - بروشنی - در می‌یابد. شاید خیلی از جوان‌های دیروز، سازگار را با «کربلای ما خود ش یه کشوره» شناختند. از همان زمان، سازگار در ذهن آنان گل کرد و شکوفا ماند. براستی سازگار که در قیاس با برخی مداحان صاحب شهرت، نه آن صدای قوی و جذاب را دارد و نه برخی جذابیت های عوام پسند عده‌ای از مداحان جوان امروز را، چرا هنوز با طبع مردم سازگار است و مقبول طبع مردم صاحب نظر؟!

آما آنچه بیشتر ما را به گفتگو وا داشت ، همزمان شدن اتفاقی جلسه‌ای صمیمی با حضور شاعر و مداح اهل بیت در دفتر ماهنامه خمیه با سیزد همین سالگرد رحلت شیخ الشعرا و الماد حین حاج ملا حسین مولوی بود. سازگار از شاگردان آن پیر روشن ضمیر و از تبار اولاد معنوی اوست.

هم او که روزی مرحوم ملاحسین در رابطه اش د ر جمعی عنوان کرد ه بود: روزی او جای مرا می گیرد..

این که از این سرمایه معنوی و کسانی د یگر مانند او تا چه حد بهره برده‌ایم بحثی است و نکته‌ای مهم که بماند برای بعد .

درباره شخصیت حاج ملا حسین مولوی، گفت وگویی با غلامرضا سازگار از مداحان اهل بیت(ع) و از شاگرد ان ایشان انجام داده‌ایم که در ذیل می خوانید:

- شما با مرحوم حاج ملا حسین مولوی چگونه آشنا شدید؟

من از دوران کودکی مداحی را شروع کردم و در مورد این که چگونه شروع کردم، همین قدر باید بگویم که آرزو داشتم یک روزی من در محضر حاج مولوی بخوانم.

حدود 16- 17 سالم بود که در مسجد آلوچو قم که محل تولد خودم هم هست، در شب ولادت حضرت ابوالفضل(ع) مرحوم حاج مولوی دعوت بودند و ما در آن مجلس خواندیم، بعد از این که خواندم، آن قدر پدرانه ما را تحویل گرفتند و چنان مردم دوستی و تواضع و مهربانی حاج مولوی در من اثر گذاشت که الان هم شیرینی اش را حس می‌کنم؛ گفت تو تا حالا کجا بودی، من باید شما را ببینم، شما باید بیایید پیش من. به قدری ایشان بزرگواری فرمود که من شیفته ایشان شدم و از آن روز به بعد در جلسه ایشان شرکت می‌کردم.

- کدام خصلت اخلاقی حاج حسین مولوی بارزتر بود؟

خصلت مردم داری ایشان، بسیار بارز بود. در مجلسی اگر کسی می خواست کوچک ترین کاری انجام دهد که در شأن مجلس نباشد ملا با یک نگاه تند ایشان را مجاب می‌کرد و ایشان ساکت می‌شد.

در عین حال که این قدر جذبه داشت، به قدری خاکی بود که یادم می‌آید در سن کودکی وقتی به نزد ایشان می‌رفتم و سلام می‌دادم، می‌گفت: آقا سلام علیکم، حال شما چطور است. یعنی گویی با یک مداح هفتاد ساله سلام و علیک می‌کند. من خیلی حسن‌ها از ایشان دیدم ولی فکر می‌کنم بارزترین‌اش این بود.

- در مورد شأن علمی ایشان بگویید. ظاهراً روی سنگ مزار ایشان عبارت شیخ الشعرا والماد حین حک شده است.

ایشان تفسیر می‌گفتند و خیلی از بزرگان از آقایان مداح، از تفسیر ایشان استفاده می‌کردند. به قرآن نیز به صورت خاص عنایت و ورود داشتند، یکی دیگر از خصیصه‌های ایشان این بود که هر سخنی در هر مقوله‌ای گفته می‌شد، ایشان چند بیت راجع آن می‌گفت.

من از حافظه و هوش ایشان تعجب می‌کردم.

- بیشتر از چه اشعاری استفاد ه می‌کردند؟

بیشتر از اشعار مرحوم حاج یحیی اصفهانی و حافظ استفاده می‌کردند، ولی فقط از اشعار یک شاعر استفاده نمی‌کرد و جستجو می‌کرد تا بهترین اشعار را پیدا کند. این نشان می‌دهد که بسیار اهل مطالعه بودند. هم خوب درک می کرد و می‌شنید و هم خوب بیان می‌کرد. ایشان از همه نظر شیخ المادحین بود.

- و تا بحال تجلیلی از ایشان نشده است!

بله متأسفانه بزرگان ما تا هستند، قدرشان را نمی دانیم؛ آن تجلیلی که باید بعد از فوت ایشان انجام شود، هرگز نشده است؛ یک بزرگداشتی برای چند نفر از مداحان در تهران گرفتند که یکی از آن ها حاج مولوی بود، من از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، و سازمان تبلیغات اسلامی تقاضا دارم که بزرگداشتی ویژه ملاحسین و در شأن ایشان برگزار کنند.

- به نظر شما این کار چه تأثیری د ر فضای مداحی و مرثیه می تواند داشته باشد؟

یاد ایشان در خاطره ها زنده می شود و کسانی که در دوره حاج ملا نبوده اند، ایشان را میشناسند و این که مداحان جدید از علم و اطلاعات او بهره مند می‌شوند و می‌فهمند که ما چه مداح‌های عظیم الشأنی داشتیم و سعی کنند نردبان ترقی را بالاتر بروند و از ایشان تأسی کنند.

- شما گفتید که ایشان به بعضی از رفتارها حساس بود ند، در این مورد توضیح د هید.

حساسیت شان بعضی وقت ها در روضه هایی که خیلی مؤدبانه خوانده نمی شد، بود. مثلاً یادم هست در جلسه ای مداحی گفت اموال امام حسین(ع) را به غنیمت بردند. ملا یک مرتبه ناراحت شد و گفت: غنیمت نه، غارت؛ غنیمت چیزی است که مسلمین از کفار می گیرند، غارت آن چیزی است که به زور می گیرند.

- ایشان در مسئله مد احی معتقد به صدا و لحن خوب بودند؟

صدای خود ایشان خوب بود ولی اگر کسی صدایش خوب نبود منعش نمیکرد، چون می‌دانست صدا سرمایه‌ای نیست که انسان خودش به دست بیاورد. صدا چیزی است که خداوند به انسان می‌دهد.

کسانی بودند که صدا نداشتند ولی ملا می‌گفت اگر صدا ندارید می‌توانید شعر و مطلب خوب بگویید؛ کسانی بودند صدا نداشتند ولی ملا آن ها را قهرمان مداحی می‌دانست، مثل شیخ عباس نجار که خیلی محفوظات داشتند.

- از مداحی و خصوصیاتشان بگویید.

مرحوم حاج مولوی یک مداح تمام عیار بود. از نظر چهره و قد و قامت و صدا و سواد و اطلاعات و اخلاص عالی؛ و مقید به نماز جماعت بودند. هر وقت من می‌رفتم پشت سر میرزا ابوالفضل زاهدی نماز بخوانم، می‌دیدم که مرحوم مولوی در نماز جماعت شرکت کرده و اگر کسی می‌خواست اول وقت موقع نماز ایشان را پیدا کند، می‌دانست ایشان در مسجد امام است.

ایشان یکی از مریدان حاج میرزا ابوالفضل زاهدی بودند. حاج میرزا از نظر شعری از ایشان لذت می‌برد و مرحوم ملا حسین هم از کلمات و از دانش و سواد ایشان.

و بعد که حاج میرزا فوت کردند، ایشان با دیگر علما ارتباط گرفتند، مانند سید عباس کاشانی که ایشان الان زنده و در قم هستند.

- در مورد فوت مرحوم حاج ملا حسین مولوی بفرمایید؟

ایشان شبی که می‌خواستند فوت کنند، خانه سید عباس آمدند و گفتند: آقا سید عباس من خیلی شما را اذیت کرده‌ام، من را حلال کن.

آقا سید عباس گفت: من فکر کردم کسی از جانب من حرفی به حاج مولوی زده است. ملا حسین گفت: من بروم در این اتاق نماز بخوانم. دیدم ملا دیر کرد، رفتم و دیدم که ملا تسبیحش در دستش است و معلوم است در حالی که داشته تسبیح می‌گفته، تکیه به دیوار داده و جان به جان آفرین تسلیم کرده است. ملا حسین زمانی که در حال خواندن نماز اول وقت و ذکر تسبیحات حضرت زهرا(س) بود، جان به جان آفرین تسلیم کرد.

نکته دیگر این که خود آقای سید عباس می‌گفت یک شب خواب مرحوم مولوی را دیدم که عصا در دست دارد و عبا را انداخته در دستش و دارد می‌رود. گفتم کجا می‌روی؟ گفت حضرت زهرا(س) از من دعوت کرده است و هفته‌ای دو شب می‌روم و برای حضرت زهرا(س) روضه امام حسین(ع) می‌خوانم.

- صحبت پایانی؟

من از مجله خیمه و از آقایان مداح‌ها می‌خواهم یک بزرگداشتی که واقعاً قابل حاج ملا حسین و کسانی که مانند ایشان هستند، برگزار کنند تا انشاء الله تقدیری از ایشان شود.

یکی از رسالت‌های «کرب‌وبلا» اطلاع‌رسانی در حوزه امام حسین علیه‌السلام است که در راستای این رسالت، رویدادهای خبری را پوشش می‌دهد و مصاحبه با افراد صاحب نظر را به صورت غیرجانبدارانه در جهت تبیین دیدگاه‌های مختلف منتشر می‌کند. در نتیجه نظر افراد مصاحبه شونده لزوما همان دیدگاه «کرب‌وبلا» نخواهد بود.