حجت‌الاسلام اکبر نژاد عزاداری در غم اهل‌بیت (ع) را از جمله حرکت‌هایی دانسته که پیوسته در طول تاریخ، دشمنان زیادی داشته است.

مواجهه فکری و تحلیلی با واقعه عاشورا متناسب با اقتضائات و نیازهای هر زمان، متغیر و متحول بوده است. اکنون که مفاهیمی چون آزادی، عقلانیت و معنویت مورد توجه قرار دارد، تبیین فکری ماجرای کربلا نیز بر اساس همین مؤلفه‌ها صورت می‌گیرد.

نویسنده کتاب «عاشوراشناسی» تلاش کرده است در فصل‌های مختلف کتاب، همه زوایا و خفایای بحث اهداف امام حسین (ع) را بیان کند و از کلی گویی و یکسونگری پرهیز کرده است.

نویسنده کتاب «از عاشورای حسین(ع) تا عاشورای شیعه» معتقد است که در گذشته حادثه عاشورا بیشتر از جنبه عاطفی مورد توجه بود و از دو کلیدواژه مقتل و مظلوم بیشتر استفاده می‌شد، اما در دوران معاصر بیشتر از کلیدواژه‌های قیام و شهادت استفاده می‌شود که نشان‌دهنده نگاه به بعد سیاسی و حماسی عاشوراست.

عضو هیئت ‌علمی دانشگاه شهید بهشتی در مراسم رونمایی کتاب «نگارگری عاشقی» از حادثه عاشورا به عنوان موجود زنده‌ای نام برد که در روند حیات متوقف نمی‌شود.

سیدمحسن امین در کتاب «التنزیه الاعمال الشبیه» 9 مورد از انحرافات و تحریفات در جریان برگزاری محافل عزاداری را برمی‌شمرد که قمه‌زنی از جمله مهمترین و چالش‌ برانگیزترین آنهاست.

کتاب رسانه شیعه؛ جامعه‌شناسی آئین‌های سوگواری و هیئت‌های مذهبی در ایران که به قلم «محسن حسام مظاهری» نوشته شده است، حاصل پژوهش او درباره آیین‌های عزاداری و هیئات حسینی است. این کتاب در زمان انتشار با واکنش‌های مثبت و منفی روبه‌رو شد.

مرحوم صالحی نجف‌آبادی در کتاب «شهید جاوید» با رد اغلب روایات شیعه و سنی که با حب و بغض نسبت به حرکت اباعبدالله (ع) مطالبی را بیان کرده‌اند، تنها به دنبال بیان عقلانی و تحلیلی مستدل از انگیزه‌های امام حسین (ع) در نهضت عاشوراست.

در این کتاب به دلبستگی ایرانیان به حسین بن علی (ع) و حضور 20 تا 30 ایرانی در واقعه کربلا اشاره شده است. اما اصالت و مستند بودن مطالب این کتاب به شدت مورد تردید است.

از مجموع اسناد و مدارک موجود و نقل شده در کتب علمای اهل سنت و نظر اندیشمندان این مذهب، چنین برمی‌آید که آنها بر حقانیت حسین بن علی (ع) اجماع داشته و یزید را به جهت ظلمی که در حق ایشان کرده نابخشودنی و مستوجب لعن می‌دانند.