کرب و بلا؛ حجت‌الاسلام و‌المسلمین یدالله حاجی‌زاده؛ استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه کاروان اسیران عاشورا پس از واقعه و به شهادت رسیدن امام حسین (ع) و یاران آن حضرت بنا بر روایات تاریخی چیزی حدود 84 نفر ذکر شده است، گفت: اهل بیت امام حسین (ع) و سایر بازماندگان واقعه کربلا توسط عمر سعد به نزد عبیدالله بن زیاد در کوفه فرستاده شدند و سپس از آن به شام انتقال یافتند.
وی ادامه داد: رهبری این کاروان را حضرت زینب (س) و امام سجاد (ع) به عهده داشتند و با توجه به سختی و مشقات ناشی از آلام و دردهای ایشان ناشی از ضایعه و فاجعه شهادت امام حسین (ع) و سایر شهدای دشت کربلا اما عملکرد و رهبری بسیار تأثیرگذار و عبرت آموزی را از آن دو بزرگوار شاهد هستیم.
این مدرس دانشگاه تصریح کرد: سخنان و خطبه‌هایی که امام سجاد (ع) و حضرت زینب (س) در شام ایراد کردند، موجب روشنگری‌های زیادی در میان مردم شام شد و حضرت زینب (س) علاوه بر حفاظت از امام سجاد (ع) و اطفال، حراست از سایر اسرای کربلا را هم بر عهده داشتند، به گونه‌ای که هر وقت دشمن می‌خواست به انها تعرض و حمله‌ای کند، ایشان با آن شجاعت حیدری که داشتند مانع از این اقدام دشمن می‌شدند؛ به همین جهت این بانوی بزرگوار ملقب به امینه الله نیز هستند.
وی با اشاره به یکی از نافذترین خطبه‌های حضرت زینب (س) گفت: این خطبه توسط ایشان زمانی ایراد شد که سر امام حسین (ع) را وارد کاخ یزید می‌کنند. یزید مجلس باشکوهی ترتیب داد و سرهای مقدس شهدا را در مقابل خود قرار داد و دستور داد اهل بیت (ع) را وارد مجلس کنند و تا چشمان حضرت زینب (س) به سر بریده برادرش امام حسین (ع) افتاد با صدایی حزین و نوایی غم‌انگیز شروع به فغان و فریاد کرد.
حاجی‌زاده به عمق تأثیر ضجه‌های زینب (س) در آن مجلس اشاره کرد و ادامه داد: جوی به وجود آمد به گونه‌ای که همه اهالی مجلس نوحه سرایی کردند و بعد شاهد هستیم که یزید به چوب خیزران به لب و دندان امام حسین (ع) ضرباتی را وارد کرد که در این حین نیز حضرت زینب (س) خطبه دیگری خواند و گفت: عاقبت کسانی که کار بد و نادرستی انجام دادند، این شد که آیات الهی را تفسیر کردند و آن را به سخره گرفتند، یعنی تو (یزید) انسان پست و گناهکاری هستی، حتی قرآن کریم را هم تکذیب کردی؛ تو هر کاری می‌خواهی انجام بده، نمی‌توانی اسم ما را محو کنی، بدان که روز به روز بر نام و عظمت ما افزوده می‌شود.
استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تأکید کرد: در واقع سخنان حضرت زینب (س) سبب شد که مجلس به گونه دیگری غیر از آنچه یزید می‌خواست، پایان یابد. او با سخنان خود یزید و یزیدیان را رسوا کرد و سخنان حضرت زینب (س) مردم کوفه را به گونه‌ای گریاند و سرگردان نمود که آنان از ندامت و پشیمانی دست به دهان گرفته بودند.
حاجی‌زاده در ادامه گفت: در واقع این روشنگری‌ها و خطبه‌های امام سجاد (ع) و حضرت زینب (س) موجب رسوایی مخالفان شد تا جایی که یزید حتی اگر به ظاهر هم که شده از عملکرد عبیدالله بن زیاد برائت جوید و در نقلی آمده است آنگاه که کاروان آماده حرکت شد، یزید امام سجاد (ع) را خواست و گفت خدا لعنت کند پسر مرجانه را، اگر من با پدرت حسین (ع) بودم هرچه می‌خواست به او می دادم و در کشته شدن او به هر قیمتی جلوگیری می‌کردم و پس از آن یزید به نعمان بن بشیر دستور می‌دهد که اهل بیت امام حسین (ع) را محترمانه و با رفتاری شایسته به مدینه برساند.
وی در پایان گفت: به صورت خلاصه می‌توانیم بگوییم که حضور کاروان اسرای کربلا در شام موجب استمرار واقعه کربلا شد و آن شعر معروفی که شاعر می‌گوید: «سر نی در نینوا می ماند اگر زینب نبود؛ کربلا در کربلا می‌ماند اگر زینب نبود»، بسیار بجاست چرا که اگر این سخنرانی‌ها و روشنگری‌های این دو بزرگوار نبود، چه بسا حادثه کربلا آن طور که باید و شاید به نسل‌های بعدی منتقل نمی‌شد و بیم آن می‌رفت که بنی‌امیه تاریخ را بنا بر مصالح خویش تحریف کند.
