کرب و بلا: این واقعیتی است که مدلول حقیقی بسیاری از آیات قرآن مشخص نیست و جز ذات باری‌تعالی، کسی بر آنها واقف نیست. با این وجود، روایات صحیح‌السند بسیاری به دست ما رسیده است که شأن نزول آیات و یا ارتباط مفهومی آنها را بیان داشته است.
سوره مبارکه «حج» از سوره‌هایی است که بر اساس شرح و تفسیر علما و استناد به بیان گهربار ائمه اطهار (ع) آیاتی از آن به وجود مقدس سیدالشهدا (ع)، شهادت مظلومانه ایشان و موضوع انتقام خواهی از خون به ناحق ریخته ایشان به عنوان مظلوم حکایت دارد.
خداوند در این آیه فرمودند: « أُذِنَ لِلَّذینَ یُقاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَ إِنَّ اللَّهَ عَلی نَصْرِهِمْ لَقَدیر»1 به کسانی که مورد ستم واقع شده‌اند و با ایشان کارزار شده ، اجازه داده شد تا قتال کنند و خدا بر نصرت ایشان قادر است.
بر اساس برخی تفاسیر از جمله تفاسیر اهل سنت، این آیه در خصوص رسول گرامی اسلام نازل شده است، زمانی که قریش ایشان را از مکه بیرون راندند،2 این در حالی است که روایات متعددی مبنی بر ارتباط مفهوم این آیه با شهادت حسین بن علی (ع) و خونخواهی ایشان وجود دارد.
از امام باقر (ع) نقل است که ذیل این آیه مبارکه فرمودند: «این آیه در مورد حضرت قائم (عج) و یارانش نازل شده است.»3
ابوبصیر نیز از امام صادق (ع) نقل کرده است که حضرت در تفسیر این آیه فرمودند: «مقصود از این آیه حضرت قائم (ع) و یارانش هستند» و تفسیر خاصه این است که؛ دستورى داده شده که قائم آل محمد (ص) و اصحاب او را که در وقت مقرر معین خروج کنند و طلب خون حضرت سید الشهداء (ع) نمایند، به درستی که خداى تعالى هر آینه بر یاری‌دادن مؤمنان تواناست.4
در جلد 44 بحارالانوار چنین ذکر شده است که امام حسین (ع) پیش از شهادت خطاب به امام سجاد (ع) فرمودند که به خدا سوگند خون من از جوشش باز نمی‌ایستد تا سرانجام خداوند مهدی را برانگیزد.
با وجود این روایات می‌توان چنین نتیجه گرفت که امام حسین (ع) و حضرت قائم (ع) به عنوان منتقم دم مظلوم؛ مدلول آیه 39 سوره مبارکه حج هستند.
__________________________________________________________________________
منابع
1- سوره حج، آیه 39
2- تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج9، ص680 ؛ بحارا لأنوار، ج51، ص47؛ القمی، ج2، ص84
3- بحارا لأنوار، ج51، ص 58؛ تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج9، ص680 ؛ تأویل الآیات الظاهره، ص334
4- بحارالانوار، ج51، ص 58 حدیث 53
