کرب و بلا؛ پیرامون واقعه عاشورا و عظمت و بزرگی آن، اقوال و منابع تاریخی فراوانی وجود دارد که به این واسطه شک و شبهه‌ای در عظمت و جریان سازی این واقعه وجود ندارد اما در این میان نسبت دادن برخی اتفاقات غیرمستند و غیر واقع که بیشتر در ادبیات و باورهای عامیانه ورود پیدا کرده و متأسفانه تبدیل به یک اصل غیرقابل انکار شده است، از جمله آفات اساسی تاریخ عاشورا به شمار می‌رود.
یکی از این شبهات که بیشتر زاییده مخیله و اوهام عده‌ای است که البته با هدف پراهمیت جلوه دادن این واقعه به شکلی ناخواسته به آن هجمه و ضربه وارد می‌کنند ارتباط جنیان با امام حسین (ع) در راستای نصرت و یاری رسانی به آن حضرت است که البته علم لدنی و اشراف و تسلط امام معصوم (ع) بر عالم غیب بر کسی پوشیده نیست اما چنین نگاه و پرداختی سطحی به این واقعه، اصل وقوع آن را تا حد رؤیا و خیال‌پردازی، آن هم از سوی عده‌ای سودجو تنزل می‌دهد.
از جمله نقل‌های مشهور و منتسب به واقعه کربلا، ماجرای «زَعفَر جنی» یا «جعفر جنی» است که در برخی اقوال چنین موجودی را رئیس گروه جنیان معرفی کرده که اتفاقاً به امام حسین (ع) برای کمک، پیشنهاد هم می‌دهد اما ایشان قبول نمی‌کنند!
نکته جالب توجه آنکه در هیچ یک از منابع تاریخی شیعی به غیر از تعدادی انگشت شمار از آنها که بارزترینشان «روضه الشهدا» ملا واعظ کاشفی است و به منبعی نه چندان موثق و قابل استناد در پرداختن به واقعه عاشورا مشهور است که بیشتر در آن تهییج و تحریک احساسات چربش دارد تا بیان مسائلی عقلانی و منطقی، اثری از این داستان که از جمله چالش‌برانگیزترین آنهاست، ذکر نشده است. (لؤلؤ و مرجان، نوری، 1388ش، ص252).
با این وجود جذابیت پرداختن به چنین داستانی با توجه به گره‌افکنی و نقاط عطف داستانی و دراماتیک آن به تدریج و با استقبال از سوی مردم عوام، وارد برخی مراسم و مناسک عاشورایی شده است تا جایی که در هنر تعزیه، نسخه‌ای تحت عنوان تعزیه «زعفر جنی» نیز به چشم می‌خورد و در برخی مناطق برگزارکننده مجالس تعزیه، این مجلس نیز اجرا می‌شود که البته برای برانگیختن احساسات مخاطبان مفید است و در راستای فلسفه اصلی شکل‌گیری این هنر که «أبکی و أبکا» یعنی بگری و بگریان است، کاربرد دارد.
هر چند که چنین ماجرایی به زعم بسیاری از متفکران و محققان تاریخ اسلام از جمله میرزا حسین نوری و شهید مرتضی مطهری مردود اعلام شده و ایشان آن را خرافات و تحریفات وارد شده به تاریخ عاشورا ذکر کرده‌اند؛ (لؤلؤ و مرجان، نوری، 1388ش، ص252 و حماسه حسینی، 1379ش، ج1، ص87) اما به هر حال این قصه آگاهانه و یا ناخودآگاه وارد فرهنگ تاریخ عاشورا حداقل از نگاه عام مردم می‌شود و علاوه بر تعزیه که به آن اشاره شد در برخی آثار همچون کاشی‌کاری تکیه‌ای موسوم به «معین‌الملک» در کرمانشاه نیز شاهد تصویر شدن این واقعه هستیم.
در ادامه به ابیاتی که به نقل از زعفر جنی در جریان تعزیه عاشورایی به کار می‌رود و در نسخ تعزیه متقدم و متأخر موجود است، می‌پردازیم:
شوم فدای تو ای پادشاه کم لشکر که شاه جنّم و آزاد گشته حیدر
منم کمینه غلام تو زعفر جنّی بپای بوس تو اینک رسید لشکر جنّی
چو یاری تو نکرد آدمی اجازه یاری بده به جنّی و منّت گذار بر سر جنّی
علاوه بر اینها شواهد حاکی است که در بعضی از مناطق همچون مازندران، عده‌ای در شب عاشورا به تأسی از حضور لشکر جنیان در واقعه عاشورا خود را شبیه جن‌ها می‌کنند و سر و روی خود را با پارچه‌های سیاه می‌پوشانند و پس از ورود به تکیه‌ها و حسینیه‌ها، به‌گونه خاصی ذکر «حسین» می‌گویند.
