به گزارش کرب و بلا؛ موسیقی عنصری تعیین‌کننده در عرصه‌های گوناگون است و جالب توجه اینکه در جریان واقعه نبرد هم برای تهییج نیروهای جنگی از قدیم‌الایام از سازهای ضربی استفاده شده و یا برای آغاز و پایان جنگ نیز سازهای بادی مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
پس از اتمام جنگ‌ها با پدیده‌ای در موسیقی همراه هستیم به نام موسیقی مرثیه برای قوم شکست خورده و مغبون و موسیقی شادمانه برای قومی که در جنگ ظفر یافته است و لذا در مورد عاشورا نیز نه به جهت غلبه و یا شکست لشگر و یا گروهی به جهت اقامه عزا برای سالار شهیدان حسین بن علی (ع) و یاران باوفای آن حضرت اغلب با موسیقی مرثیه روبرو هستیم و از جایی به بعد نواخته شدن این موسیقی به عنصری لاینفک در جریان برگزاری مراسم سوگواری مبدل شده است؛ استفاده از طبل و سنج در دسته جات عزاداری، نواخته شدن نی با حس و حال سوزناکی که بر فضای محافل عزا حاکم می‌کند از جمله مصادیق استفاده از ادوات موسیقی در جریان مرثیه برای شهدای دشت کربلاست.
نخبگان و زعمای موسیقی اما از چنین وجه غالبی در مراسمات عزا و مرثیه که از آلات موسیقی در آن استفاده می‌شود؛ بهره‌ها برده و به تولید آثاری ماندگار در این عرصه دست زده‌اند که خود بیانگر تأثیر عمیقی است که هم واقعه بر آنها گذاشته است و هم اینکه متأثر از حال و هوایی است که از گذشته و با قرارگیری آنها در محافل عزا به وجود آمده است.
یکی از مظاهر فاخر هنر عاشورایی در عرصه موسیقی حرفه‌ای را به جرئت می‌توان آلبوم «نی نوا» اثر بی‌بدیل و مانای استاد حسین علیزاده نامید که ایده ساخت آن به اوایل دهه 60 بازمی‌گردد و برای نخستین بار شاهد انتشار آن در 37 سال پیش هستیم.
«نی نوا» اگر چه به گفته سازنده آن اثری تماماً متأثر از واقعه عاشورا و ملهم از موسیقی مرثیه نیست اما در قطعات گوناگون این آلبوم، مخاطب و شنونده سیر روایی و داستانی را مشاهده می کند که با آغاز یک واقعه عظیم همراه می‌شود؛ در میانه به رزم و هماوردی تبدیل شده و در انتها نیز به شهادت، هجران و وصال به معبود ختم می‌شود و در همه این مقاطع آنچه که مشهود است تکنواز ساز نی است که جمشید عندلیبی نواختن آن را به عهده دارد.
از جمله ویژگی‌های این آلبوم کاربرد منعطف و سازگار آن با هر مود و فضای مرثیه است و با وجود آنکه این موسیقی به نوعی به واقعه عاشورا الصاق شده و با آن است که معنا و مفهوم می یابد اما در مراثی دیگر نیز مورد استفاده و کاربرد قرار گرفته و تبدیل به مظروفی شده است که قادر است قالب ظرف جدید خود را بگیرد و به این واسطه باید آلبوم «نی‌نوا» را به عنوان یک اثر مؤلف در عرصه موسیقی و مرجع به منظور الهام سایر آهنگسازان دغدغه‌مند در حوزه موسیقی مرثیه قلمداد کرد، اثری که بنا به گفته خالقش از ایده تا اجرا چیزی نزدیک به 3 سال فکر و ذکرش را مشغول به خود کرده است.
