به گزارش کرب و بلا، تکیه‌ها به عنوان مکانی برای گردهمایی جماعتی از مؤمنین عزادار، حداقل طی دو قرن اخیر در فرهنگ عزاداری جامعه شیعی برای اباعبدالله‌الحسین (ع) شناخته شده است. بنایی با معماری خاص و با در نظر گرفتن جنبه‌های کاملاً کاربردی آن که بیشتر معطوف به برگزاری آئین سوگواری ایام محرم و صفر طراحی و به اجرا می‌آمدند.
امروزه اگرچه محافل عزای سیدالشهدا (ع) در هر کوی و برزنی و بدون توجه به آنکه مکانی که برای آن اختصاص داده می‌شود تا چه اندازه مناسب اقامه عزاست که البته این امر از این جهت که عرض ارادت به ساحت مقدس اباعبدالله‌الحسین (ع) فراگیر شده است و به نوعی می توان گفت دین و مسلک و مرام خاصی نمی‌شناسد مسرت‌بخش است اما نباید از این نکته مهم غافل بود که جانمایی برای احداث تکیه به عنوان محلی مرسوم و متداول به منظور عزاداری از حیث دسترسی اهالی محل و عزاداران، عدم مزاحمت برای همسایگان و ساکنان محلات و ساختار معماری آن که به تعبیه جایگاه مخصوص برای عزاداران از منظر جنسیتی، مقام و مرتبه دیوانی و کشوری و مردم عادی و مواردی از این دست را شامل شده و موجبات آسودگی خاطر متولیان و برگزارکنندگان را نیز فراهم می‌آورد، از جمله مواردی است که به این ابنیه مذهبی به منظور برگزاری مراسم و آئین سوگواری، اصالت و هویتی مضاعف می بخشید.
اکنون که سال‌های متمادی است که از شیوه رایج عزاداری در تکیه گذشته است و البته بسیاری از آنها به مکانی متروک بدل گشته و بعضاً تعدادی از آنها نیز همچنان فعال و پویا، پذیرای خیل عظیم مشتاقان حسینی در همه ایام و به ویژه محرم و صفر هستند، نکته دیگری که حائزاهمیت است اینکه این اماکن در گذر زمان تبدیل به جلوه‌گاهی از هنر اصیل ایرانی و اسلامی شده‌اند تا آنجا که به ویژه در برخی از شهرهای مهم ایران همچون تهران، آنها را به عنوان یکی از جاذبه‌های توریستی محسوب کرده که می‌تواند به این واسطه رغبتی را برای حضور گردشگران داخلی و خارجی به جهت مواجهه با این ابنیه که انصافاً بسیاری از آنها شکوه هنر معماری ایرانی را به رخ می کشد، به ارمغان آورد.
اما یکی از قدیمی‌ترین تکیه‌های واقع در شهر تهران که همچنان علاوه بر پابرجا بودن، هر ساله پذیرای جمع کثیری از علاقه‌مندان به امام حسین (ع) و عزاداران شهادت آن حضرت است، تکیه نیاوران است که همانگونه که از نام آن پیداست در محله نیاوران تهران واقع شده است.
قدمت این مکان مجلل و زیبا که از حیث معماری زبانزد بوده و سال 1383 با شماره ثبت 11203 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، به دوران قاجار بازمی‌گردد یعنی چیزی بالغ بر 150 سال و گویا همچون تکیه دولت که پیش از این در مورد آن نیز سخن به میان رفت، به دستور ناصرالدین شاه قاجار ساخته شد و معمار این بنا براساس کتیبه نصب شده بر سردر آن را استاد حسن خرپاکوب، عنوان کرده‌اند و با این حساب باید گفت عمر این بنا به بیش از 150 سال پیش بازمی‌گردد.
ساختار کلی بنای تکیه نیاوران تقریباً شکلی مدور دارد که در مرکز آن سکو و یا به اصطلاح صفه‌ای وجود دارد که توسط نرده‌های چوبی محصور شده است که در اصل این سکو برای اجرای مجالس تعزیه‌خوانی و یا سخنرانی سخنرانان و مداحی مداحان تاکنون استفاده می‌شود و البته ستون‌های چوبی نیز در گرداگرد آن قابل مشاهده است.
به طور قطع محل استقرار مردم عزادار براساس نوع خاصی از طراحی تکیه در آن زمان، گرداگرد قسمت میانی آن بوده است که یا حجره‌ها و اتاقک‌هایی برای حضور عزاداران اختصاص داده می‌شود و یا طاق‌نماهایی که محل استقرار خانواده‌های بانفوذ و اعیان اشراف نیاوران آن روزگار بوده که در زمان مراسم‌ها در قسمت خودشان چای درست می‌کردند و با چراغ نفتی و پارچه سیاه به استقبال محرم می‌رفتند و البته طبقات فوقانی این تکیه که اشراف به کل فضای تکیه و سکوی میانی آن دارد و غالباً محلی برای استقرار بانوان و اطفال است که با استفاده از پلکان‌های رابط که از طبقه همکف تعبیه شده است، دسترسی به طبقات را ممکن می‌سازد.
قدر مسلم از زمان احداث این بنا تا به امروز تغییر و تحولات زیادی در آن رخ داده است؛ راهروهایی به شکل جانبی برای پذیرایی از قشرهای مختلف و به منظور افزایش ظرفیت بیشتر آن ایجاد شده است و یا در قسمت میانی آن ضریح بازسازی شده امام حسین (ع) قرار داده شده است تا مردم به شکل نمادین آن را زیارت کرده و نذورات خود را داخل صندوق شیشه‌ای آن بریزند.
اهالی محله نیاوران و هر فرد مشتاقی که ممکن است روزگاری گذرش به خیابان شهید باهنر، بعد از کاخ نیاوران، نبش خیابان مسجد بیفتد و خواسته باشد از این تکیه بازدیدی داشته باشد، در بدو ورود به این تکیه با مکانی که موزه‌مانند مواجه می شود که در آن وسایل مورد نیاز برای تعزیه خوانی نظیر کلاهخود، زره، شمشیر و لباس مخصوص مجلس شبیه‌خوانی و... است و آنگاه به داخل این بنای باشکوه و اصیل هدایت می‌شود.
