به گزارش کرب و بلا، حرکت اسرای اهل‌بیت (ع) از کربلا به کوفه و پس از آن به سمت شام هرچند روایتی سخت و جانسوز است اما به نوبه خود فصل دیگری از نهضت حسینی را بنیان نهاده و این روایات در کتب تاریخی و مقاتل معتبر ثبت شده است.
یکی از منازلی که در مسیر کربلا تا کوفه میزبان خاندان آل رسول (ص) بود، مسجدی در شمال شرق نجف اشرف مشهور به مسجد حنانه است. «علامه ابن شهر آشوب» در کتاب «مناقب ال ابی‌طالب» از این مسجد به‌عنوان یکی از مواضعی نام می‌برد که محل اقامت کاروان اهل‌بیت (ع) پیش از ورود به شهر کوفه و محل قرار گرفتن رأس مطهر سیدالشهدا (ع) بوده است.
این مکان مقدس را از آن جهت حنانه نامیده‌اند که به گفته بعضی از محققان در این مکان به سر مطهر سیدالشهدا (ع) و یارانش جسارت نمودند پس زمین آنجا ناله حزن‌انگیزی کرد که صدای ناله آن شنیده شد و این نام مشتق از «حنین» است. البته روایاتی نیز در این زمینه نقل شده که نام مسجد مشتق از «حنا» نام دیر نصرانی است که یک شب میزبان رأس مطهر امام حسین (ع/) بود. این دیر در مکان این مسجد واقع شده و پس از گذشت زمان به حنانه تغییر نام یافته است.
مسجد حنانه از مساجد عظیم‌الشأن به شمار می‌رود و یکی از سه مکانی است که امام صادق (ع) در آنجا نماز گزاردند. شیخ مفید، سید ابن طاوس و شهید اول نیز در کنار آداب زیارت امیرالمؤمنین علی (ع) آورده‌اند: هنگامی‌که به مسجد حنانه رسیدی دو رکعت نماز بجای آور همچنین «محدث قمی» در کتاب شریف «نفس المهموم» در فضیلت این مسجد نوشته: زیارت امام حسین (ع) در این مکان مستحب است، زیرا سر مبارک ایشان آنجا قرار داده شد.
مسجد حنانه از مساجد عظیم الشأن و یکی از مکان‌های متبرک بین راه زائران عتبات مقدسه است.
