امام زین‌العابدین (ع) از جمله بازماندگان کربلا است که گزارش‌های متفاوت و گاه متناقض از دلیل زنده ماندن ایشان در تاریخ وجود دارد.

«شفق خونین» نمونه‌ای از مرثیه‌سرایی‌ شاعران ایرانی است که با تلاش «ذبیح‌الله صاحبکار» گردآوری و در قالب مجموعه‌ای خواندنی منتشر شده است.

امام حسین (ع) در پاسخ به پیشنهاد همراهان مبنی بر حرکت از جاده فرعی فرمودند: « به خدا قسم هرگز از راه اصلی جدا نمی‌شوم تا وقتی خانه‌های مکه را ببینم یا خداوند آنچه را دوست دارد و از آن خشنود است، مقدر فرماید.»

زمان حرکت تاریخی امام حسین (ع) نزدیک بود. گروهی از طرف ولید مجددا نزد امام آمدند تا از ایشان برای یزید بیعت بگیرند. امام خطاب به آنها فرمودند: تا بامداد فردا درنگ کنید تا ببینید و ببینیم چه می‌شود و ایشان همان شب به طرف مکه حرکت کردند.

امام حسین (ع) در برابر اصرار مروان به بیعت با یزید فرمودند: اگر امت اسلام گرفتار حاکم فاسقی چون یزید شود، باید فاتحه اسلام را خواند. وای بر تو که فرد پلیدی هستی در حالی که ما خاندان عصمت هستیم.

ضحاک بن عبدالله مشرقی از جمله افرادی است که خواندن سرگذشت او در واقعه عاشورا تعجب برانگیز است تا لحظه آخر در رکاب امام حسین(ع) می جنگد اما بعد به بهانه زن و فرزند صحنه کارزار را رها کرد و می‌گریزد.