کرب و بلا: یکی از موضوعاتی که شاید در میان نویسندگان و ادیبان به‌ویژه ادبای غیرمسلمان مهجوریت داشته و کمتر بدان پرداخته شده است، شخصیت و سیره فاطمه (س) دختر پیامبر اسلام است. در یکی دو قرن اخیر، خاورشناسان تلاش گسترده‌ای برای شناخت شخصیت‌های بزرگ اسلام ازجمله حضرت زهرا (س) داشته‌اند و البته به گفته «احمد جعفری»، استاد حوزه و دانشگاه1، انگیزه‌های آنان در این بررسی متفاوت و شامل دو طیف بوده است؛ کسانی که غیرمنصفانه و مغرضانه به تاریخ زندگی آن حضرت پرداخته‌اند که عمدتاً یهودیان این رویکرد را دارند و گروهی هم بر اساس نگاه منصفانه و با تحقیق درست در منابع اسلامی دست به این پژوهش زده‌اند.

 

«سلیمان کِتّانی» از جمله نویسندگان معاصر مسیحی لبنانی است که در سال 1912 در آمریکا متولد شد. در سن دوسالگی به لبنان که سرزمین اجدادی‌اش بود بازگشت. سلیمان بعد از فارغ‌التحصیلی از دانشکده فلسفه بیروت به مدت 20 سال در مدارس و دانشگاه‌های لبنان به تدریس زبان و ادبیات عرب مشغول بود.

 

این نویسنده که مسیحی مارونی بود، علاقه خاصی به پیامبر و ائمه اطهار (ع) داشت تا جایی که بیشترین و مهم‌ترین کتاب‌های خود را با محوریت ایشان تألیف نمود. در میان آثار سلیمان کتانی 9 جلد کتاب با موضوع اهل‌بیت (ع) از رسول اکرم و ذریه ایشان تا امام موسی کاظم (ع) به چشم می‌خورد.2

 

این نویسنده عرب‌زبان کتابی با عنوان «الامام علی علیه‌السلام نبراس و متراس» در معرفی پیشوای اول شیعیان به چاپ رسانید که این کتاب از طرف شیخ مرتضی آل یاسین (رئیس وقت جماعت علمای عراق) به عنوان بهترین کتاب انتخاب شد.

«الامام الحسن علیه‌السلام الکوثر المهدور»، «الامام الحسین علیه‌السلام فی حله البرفیر» و «الامام زین العابدین علیه‌السلام عنقود مرصع» از دیگر آثار سلیمان کتانی با محوریت ائمه اطهار (ع) است.

 

اما آنچه در میان آثار این نویسنده مسیحی خودنمایی می‌کند؛ تجلیل او از شخصیت حضرت زهرا (س) است که با نگارش کتابی با عنوان «فاطمه الزهرا وتر فی غمه» به معنی «فاطمه زهرا (س) زهی در نیام» متجلی شد. او در این اثر به بررسی شخصیت دخترِ پیامبر خاتم پرداخته و ویژگی‌های او را از زوایای مختلف بررسی نموده است.

 

وی در ابتدای کتابش چنین می‌نویسد: «فاطمه‏‌ی زهرا مقامی والاتر از آن دارد که سندهای تاریخی و روایتی به سوی او اشاره کنند و گرامی‏‌تر از آن است که شرح حال‌گونه‏‌ها به جانب وی راهنما باشند. فاطمه را همین چهارچوب کافی است که: وی دختر محمد و همسر علی و مادر حسن و حسین و بزرگ بانوی جهان است.»

در بخش دیگری از کتاب فاطمه زهی در نیام چنین آمده است: «قهرمانی نیرویی نیست که مستند به تن و بازو باشد، یا مستند به تاج و تخت، بلکه قهرمانی چیزی است که منطق عقل، رشد و فهم را به کار گیرد، آنگاه هدف‏ها را تعیین کند و برنامه را ترسیم نماید و قهرمانی زهرا، چیزی جز این معنی بزرگ نبود. از این‌رو از هر چه عامل روشنایی دیگران می‏‌شد بهره گرفت، بی‌آنکه بازوان ناتوان و نزار و پهلوهای لاغر و نحیف وی در این خواست از مؤثر باشد»

 

نویسنده عرب‌زبان مسیحی که ارادت او به اهل‌بیت (ع) زبانزد ادبای جهان اسلام است، سال 1387 به واسطه نگارش این کتاب و تلاش برای تبیین منزلت حضرت زهرا (س) در کتابخانه «العلمین العامه» نجف اشرف مورد تقدیر قرار گرفت.

 

_____________________________________________________________________________

پی‌نوشت:

1- خبرگزاری ایکنا- بررسی دیدگاه مستشرقان درباره حضرت فاطمه(س)؛ سومبهمن ماه 1400

*آشنایی با اندیشه‌های سلیمان کتانی؛ مسیحی اما شیعه اهل‌بیت (ع)، ندای اصفهان.