به گزارش کرب و بلا، محمدمهدی جهان پرور؛ پژوهشگر تاریخ اسلام در قالب مطلبی، مظاهر ادبی هر ملتی را نشان از عمق فرهنگ و سبک حیات آن قوم برشمرد و گفت: این جلوه‌گری با گرایش انسان‌ها به دین و امور معنوی که امری فطری است و در باورهای ناخودآگاه آنها نهفته است، پیوندی ناگسستنی دارد.
وی ادامه داد: این گرویدن در فرهنگ ایرانیان نیز گسترده، عمیق و ریشه‌دار است و به جرئت می‌توان گفت که ادبیات فارسی یکی از گنجینه‌های پُرمایه مفاهیم مذهبی و ارزشی است که ادبیات آئینی و اشعار عاشورایی بخش وسیعی از این فرهنگ گرانسنگ به‌شمار می‌آید.
جهان پرور در بخش دیگری از مطلب خود نوشت: در واقع شعر و ادبیات آئینی یکی از مهمترین عوامل اشاعه‌دهنده و تأثیرگذار مفاهیم ارزشی و اخلاقی در عرصه معرفت بشری است که مدیحه‌سرایان و مرثیه‌سرایان این سرزمین با خلق آن سعی در شکوفا نمودن اندیشه‌ها و بیان اعتقادات برای به انجام رسانیدن رسالت خویش داشته‌اند و در این میان اشعار عاشورایی که برآمده از ادبیات دینی است، غنی‌ترین مفاهیم مذهبی و معرفتی را داراست.
این پژوهشگر دینی تصریح کرد: دلیل این امر آن است که اشعار عاشورایی برگرفته از مکتب انسان‌ساز عاشورا بوده و شعرای آئینی با شناخت و درک صحیح از فلسفه قیام عاشورا و مصائب وارده بر حضرت سیدالشهدا (ع) و یاران با وفایش با طبع لطیف و شور مذهبی خویش آن را سروده و به آفرینش ارزش‌ها در قالب ادبی روی آورده‌اند.
وی در ادامه مطلب خویش به بررسی سرآغاز پیدایی ادبیات و قصاید مذهبی پرداخت و گفت: می‌توانیم اوج شکوفایی آن را در عصر صفوی بدانیم چرا که با روی کار آمدن این نظام تازه تأسیس شیعی، فرصت و مجالی برای حمایت از فرهنگ، اصول و عقاید مذهب تشیع و ترویج آن در پهنه ادبیات این مرز و بوم علیرغم برخی کاستی‌ها، ایجاد شد و این نوع از ادبیات به ویژه سروده‌های عاشورایی تحولی عمیق و شگرف یافت.
جهان پرور توجه حاکمان در عصر صفوی را زمینه ساز رشد و پرورش ذوق و استعداد سخن سرایان در زمینه سروده های آئینی دانست و تأکید کرد: رویکرد آنها به سرایش سروده‌های آئینی موجب شد تا چکامه‌سرایان به ذکر اوصاف، مناقب و کرامات امامان معصوم علیهم السلام و بیان اصول و اعتقاداتشان نسبت به آن بزرگواران بپردازند و این میزان توجه به مفاهیم دینی و معنوی و اشتیاق شدید نسبت به ادبیات آئینی و مدح و منقبت ائمه اطهار، نقش شایانی در پرورش شاعران و نغمه‌سرایان بزرگی همچون حیرتی تونی، محتشم کاشانی، وحشی بافقی، عبدالله هاتفی، عرفی شیرازی، صائب تبریزی و طالب آملی و غیره داشت.
وی در ادامه این مطلب افزود: تمایل آنان به سرایش سروده‌های آئینی و اشعار عاشورایی و ایجاد تنوع ادبی مانند تاریخ نویسی، تذکره نویسی، نثر فارسی و نیز نگارش متون و منظومه‌های داستانی و حماسی با مضمون دینی و شیعی داشته به تدریج موجب گسترش این سروده‌های غنی در میان توده مردم و قوام یافتگی آن شد.
جهان پرور در پایان مطلب خود دوره صفویه را استثنایی‌ترین دوران در زمینه حیات آئین‌های مذهبی برشمرد و نوشت: در این دوران شاهد رسمیت و تداوم مراسم و مجالس عزاداری و دیگر آئین های مذهبی و همچنین ثبات و انسجام، اشاعه و ترویج ارزش های اخلاقی و فرهنگی غنی شیعی و اسلامی هستیم و این دوره را باید مقدمه تحولی ژرف در برپایی تجمعات و مراسم مذهبی جامعه ایرانی به حساب آورد.
