به گزارش کرب و بلا، شعر عاشورایی گاه دچار آسیب‌های زیادی می‌شود و در سرودن و تنظیم آنها به ویژه آنهایی که برای کار مداحان و مرثیه‌خوانان مورد استفاده قرار می‌گیرد ممکن است گرایش به سمت مخاطب‌پسند بودن آنها موجب شود که برخی موضوعات غیرمستند نیز در آنها آورده شود که چندان به صلاح نیست و به مرور زمان موجب بروز برخی تحریفات خواهد شد.
در این مورد حجت‌الاسلام زکریا اخلاقی؛ شاعر آئینی و ارزشی نکاتی را خاطرنشان ساخته و ترسیمی از جایگاه و موقعیت شعری که اصطلاحاً در فضای هیئات عزاداری مورد استفاده مادحین قرار می‌گیرد به دست می‌دهد که ذکر آنها خالی از لطف نیست.
عاشورا با دارا بودن وجوه گوناگون، واقعه‌ای خودبسنده است
وی در این باره به ابعاد گوناگون واقعه عاشورا اشاره کرده و می‌گوید: همان‌طور که می‌دانید واقعه عاشورا واقعه‌ای بوده که ابعاد گوناگونی داشته است، یک بخش آن ماتم، سوگ و مرثیه است، بقیه آن آزادی‌خواهی، عزت‌طلبی، فداکاری، ایثار و… که جهات گوناگون از این حادثه را ساخته است از این نظر خود این واقعه به نظر خودبسنده باشد و اینکه معمولاً توصیه می‌کنند در شعر آیینی به مسائل مورد نیاز روز بپردازید، چندان به صلاح نیست.
وی ادامه می دهد: نکته دیگری که باید به آن توجه کنیم اینکه غیر از ماتم و سوگ، مظلومیت هم در عاشورا وجود داشته و ما حماسه، آزادی، عزت، ایثار، فداکاری هم در این واقعه می‌بینیم در نتیجه اینکه گفته می‌شود یک مقدار با مسائل روز و سیاست پیوندش بزنید جهت آن این است که ما فقط به بُعد غم، نوحه، ناله و مظلومیت نپردازیم در حالیکه اگر به همه ابعاد این ماجرا در شعر آئینی خود نظر کنیم قطعاً همه آن اختصاص به غم و ماتم و عزا پیدا نمی‌کند.
این شاعر آئینی با اشاره به پیام آزادی‌خواهی، بزرگ‌منشی و عزت‌طلبی در عاشورا تصریح کرد: اگر به این مسائل در شعرمان پرداختیم، مسائل را به نوعی با سیاست هم پیوند زده‌ایم چیزی که این روزها اتفاق نمی‌افتد و در برابر این جریان که ممکن است خواسته باشیم با استفاده از زبان شعر وجهی قیاسی میان حوادث عاشورا با حوادث معاصر داشته باشیم و به مقایسه میان افراد و اشخاص آن زمان با زمان معاصر بپرازیم، تصور من این است که این امر چندان به صلاح نیست و نباید مصداقی حرکت کرده و به دنبال تطبیق این مصادیق هم باشیم.
چگونگی برداشت از واقعه عاشورا برای تجلی آن در شعر اهمیت دارد
اخلاقی ادامه داد: به نظر برداشت ما از حادثه عاشورا مهم است و باید درسی را که از حادثه عاشورا گرفته‌ایم بیان کنیم و بگوییم چطور انسان باید در زندگی خود چنین ویژگی‌ها و درس‌هایی را متجلی کند و همواره باید این مسائل ارزشی را در شعر خودمان تجلی دهیم. مخاطبان اگر بخواهند و لازم باشد خودشان تطبیق می‌دهند و افراد مورد نظر را پیدا می‌کنند.
این شاعر آئینی تصریح کرد: یک نکته‌ای که شاعران جوان ما نباید فراموش کنند این است که تعادل در همه چیز، از جمله در پرداختن به ابعاد گوناگون واقعه عاشورا خوب و البته لازم است. قدمای ما بیشتر مسائل سوگ، مرثیه، ماتم و… را در شعرهایشان بیان می‌کردند؛ یعنی بُعد برجسته‌ای که از ابعاد حادثه عاشورا مشاهده می‌کردند همان بُعد مظلومیت و مسائل عاطفی و احساسی بود و ما امروز در این زمینه هر چند که خوب است وارد شویم اما نباید دچار افراط شویم. هر چند که شعر هیئتی و شعری که قرار است در محیطی عمومی تکایا و هیئات خوانده شود باید بر جنبه‌های عاطفی و احساسی این واقعه نیز توجه داشته باشد.
وی با تأکید بر این نکته که پیشینه درخشان شعر عاشورا می توان هدایتگر ما در تداوم این مسیر باشد، گفت: دوستانی که می‌خواهند برای عاشورا کار کنند باید نظری بر این راه پیموده شده بیندازند.حرف‌های ناگفته‌ای در مورد حادثه عاشورا هست و کسی از شاعران قدیم به آنها نپرداخته، هم باید به بخش ماتم، سوگ، مرثیه، احساس و عاطفه پرداخت و هم مسائل دیگری که مربوط به امروز است و به این واسطه شعر را به‌روز کرد.
مخاطبان شعر هیئتی عموماً سهل‌پسند هستند
اخلاقی اظهار داشت: متأسفانه از آنجا که تا اندازه زیادی مخاطب شعر هیئتی عموماً سهل پسند شده‌اند لذا گاه شاهد این نکته هستیم که این نوع شعر به ویژه در موضوع عاشورا به سمت پرداختن به وجوه عاطفی و احساسی این واقعه گرایش دارد و عاری از هر نوع تعقل و بصیرت است در حالیکه شایسته است موازنه میان این دو یعنی عاطفه و احساسات و پرداختن به واقعیت و حقانیت این واقعه لحاظ شود.
وی در پایان گفت: مشکل شعر هیئت در این روزگار این است که به خواست مخاطب بیش از حد توجه می‌کند؛ شاعر باید به محکم سرودن شعر خودش و رعایت اصول ادبی در شعر، توجه داشته باشد و برای آن در شعر جایی باز کند و تنها برای تأمین ذائقه مخاطب به دنبال به کار گیری واژگن و اصطلاحاتی نباشد که شعر را از اعتبار و وزین بودن مفاهیم به کار رفته در آن عاری کند.
