کرب و بلا: بخش مهمی از اثرگذاری مدایح و مرثیه‌هایی که در مجالس مدح و منقبت اهل‌بیت (ع) به‌ویژه حضرت امام حسین (ع) بر جان‌ و دل مستمعین و دوستداران آل الله می‌نشیند، بی‌شک مرهون ابیاتی است که از سر لطافت طبع و ضمیر پاک و ارادتمند شاعران آئینی سروده شده است.

اشعاری که بسیاری از آنها میراث ارزشمند و ماندگار «ژولیده نیشابوری» شاعر با اخلاص اهل‌بیت (ع) است و سال‌ها توسط مداحان و نوحه‌خوانان زمزمه شده است. او شاعری از دیار خراسان است؛ «محمدحسن فرح‌بخشیان» که به ژولیده نیشابوری شهرت داشت، در سال 1320 شمسی در منطقه فرح‌بخش نیشابور متولد شد.

طبع شاعری‌اش با اولین قدم‌هایی که در مجلس روضه سیدالشهدا (ع) گذاشت و شنیدن روضه مصیبت حضرت زهرا (س) جوانه زد. آن‌گونه که خود روایت کرده است: «اولین بار که با مادرم در مجلس عزاداری امام حسین (ع) شرکت کرده بودم، سخنران درباره حضرت زهرا (س) و علت شهادت آن بانوی بزرگوار سخن می‌گفت و در پایان مداحی به ذکر مصیبت ایشان پرداخت که من زار زار گریه کردم و در آن هنگام در قلبم جرقه‌ای زد که‌ای کاش می‌توانستم من هم در مدح و ثنای این بانوی دو عالم شعر بگویم در همان‌جا از بی‌بی ‌فاطمه (س) خواستم مرا کمک کند و همان هم شد.»

شاعر نوجوانی که با عنایات غیبی لب به شعر گشود

استاد فرح‌بخشیان که از سن 12 سالگی نخستین ابیات را بر زبان آورد، توفیق سرودن اشعار را مرهون عنایت اهل‌بیت (ع) می‌دانست و بارها چنین گفته بود که «یک شب خوابیده بودم در خواب دیدم وارد مجلسی شدم که بزرگان همه جمع بودند و در مدح اهل‌بیت شعر می‌گفتند. در میان آنها بشیر و شهریار را دیدم که مورد عنایت اهل‌بیت قرار گرفتند، خیلی ناراحت شدم که چرا من نباید شعر بگویم، در یک لحظه یکی از بزرگان مرا به اسم صدا زد و گفت، حسن کوچک هم شعر بخواند. صبح آن روز که از خواب بیدار شدم، بی‌اختیار شعر مثل باران از دهانم خارج می‌شد و من که در آن زمان 12 سال بیش نداشتم، شروع کردم به نوشتن اشعاری که می‌سرودم، روز به روز بیشتر از محبت اهل‌بیت (ع) به خصوص فاطمه زهرا (س) و سرور و سالار شهیدان امام حسین (ع) بهره‌مند شدم.»

«ژولیده» تخلصی که از سال‌های مقاومت به یادگار ماند

سال‌های جوانی محمدحسن فرح‌بخشیان مقارن بود با سال‌های مبارزه علیه حکومت طاغوت. او طی این سال‌ها بارها دستگیر و روانه زندان شد اما همچنان مقاومت کرد. محمدحسن از خاطرات دورانی که در بند زندان و اسیر شکنجه بود چنین نقل می‌کند: «روزی با ظاهر بسیار پریشان و ژولیده در حال انتقال به محل بازپرسی با آیت‌الله طالقانی برخورد کردم. مرحوم طالقانی خطاب به مأموران ساواک گفت: این «ژولیده شوریده خاکی» را از کجا آوردید. بعد از آن با این مرد خدا چندین بار دیدار داشتم که او نام ژولیده را بر من نهاد».

استاد ژولیده بعد از پیروزی انقلاب به شهرستان ورامین نقل مکان کرد و تا پایان عمر در همین شهر ساکن بود. ساکن شد این شاعر مبارز مدت‌های زیادی نیز به عنوان داوطلب عازم جبهه‌های جنگ تحمیلی شد و در این راه فرزند خود را نیز تقدیم کرد.

از استاد فرح‌بخشیان بیش از 30 اثر در قالب کتاب و جزوه به یادگار مانده است؛ «ای قلب‌ها بسوزید»، «ای چشم‌ها بگریید»، ابیاتی در مدح اهل‌بیت (ع) و مرثیه حضرت زینب کبری (س) از جمله این میراث گرانبهاست و نکته دارای اهمیت اینکه برخی از این آثار بیش از 15 بار تجدید چاپ شده ‌است. معروف‌ترین شعر او در بیان عرض ارادتش به خضرت سیدالشهدا (ع) با این بیت معروف آغاز می‌شود:

«الهی بهر قربانی به درگاهت سر آوردم

نه‌تنها سر برایت بلکه از سر بهتر آوردم »

قرائت شعرگونه زیارت عاشورا؛ یادگار «ژولیده نیشابوری»

یکی از آثار ماندگار ژولیده نیشابوری قرائت متن «زیارت عاشورا» به زبان شعر است که توفیق سرودن این ابیات بعد از توسل به حضرت زهرا (س) برایش حاصل شد.

این شاعر محب اهل‌بیت (ع) در خصوص چگونگی سرودن شعر زیارت عاشورا نقل کرده است: «یک شب جمعه، بعد از خواندن زیارت عاشورا، به خانم فاطمه زهرا (س) متوسل شدم و بعد از گریه و زاری به خواب رفتم ساعت 2 بعد از نیمه شب بود که در خانه به صدا درآمد. یک آقای بزرگواری با شال سبز مرا به اسم صدا زد و گفت، چرا زیارت جدم را به شعر نمی‌گویی و سپس از نظر رفت و من آن شب تا صبح تمام زیارت عاشورا را به شعر درآوردم.»

استاد محمدحسن فرح‌بخشیان متخلص به ژولیده نیشابوری با گنجینه‌ای از اشعار آئینی در رثای اهل‌بیت (ع) سرانجام مهرماه سال 1386 دار فانی را وداع گفت و در گلزار شهدای شهرستان ورامین در کنار فرزند شهیدش، آرام گرفت.