اختصاصی کرب و بلا: «علامه محمدتقی جعفری» چهره علمی منحصربه فرد و ماندگار در تاریخ علم و فقاهت این مرز و بوم است که آثار متعددی از خود به جای گذاشته است. کتاب کتاب «نیایش امام حسین (ع) در صحرای عرفات» یکی از صدها اثر این نویسنده و محقق است که به توصیف احوال مناجات کنندگان با محوریت دعای عرفه اختصاص دارد.
درباره کتاب
کتاب «نیایش امام حسین (ع) در صحرای عرفات» نوشته علامه محمدتقی جعفری است. وی در این کتاب علاوه بر ترجمه دعای عرفه، شرح مختصری از آن را همراه با متن عربی برای خواننده فراهم آورده است.
مولف حالات روحی که بین انسان و معبودش ایجاد می‌شود را نیایش می‌گوید که شخص خود را مانند تابلویی زیر دست نقش ازل می‌داند و سکوت می‌کند. این کتاب در 144 صفحه توسط شرکت سهامی «انتشار» چاپ و منتشر شده است.
درباره‌ی نویسنده
محمدتقی جعفری در سال 1304 در شهر تبریز بدنیا آمد. او خواندن و نوشتن را نزد مادرش آموخت و تحصیلات خود را به صورت رسمی از کلاس چهارم ابتدایی آغاز کرد و سپس وارد حوزه علیمه طالبیه شد.
او بعد از پایان دروس حوزوی در برای تحصیل به تهران و سپس در به قم مهاجرت کرد. علامه جعفری بعد از سال‌ها به دلیل بیماری و به دنبال آن فوت مادرش به تبریز بازگشت و در محضر آیت‌الله شهیدی حضور یافت و بعد از آن به اصرار استاد خود برای حضور در حوزه علمیه نجف، به این شهر مهاجرت کرد.
او 11 سال را در نجف به تحصیل علم پرداخت و توانست در سن 23 سالگی به درجه اجتهاد از شیخ کاظم شیرازی برسد.محمدتقی جعفری در سال سپس به ایران بازگشت و مابقی عمر خود را در تهران به تحقیق و تفسیر و تدریس مشغول بود.
علامه جعفری در سال 1377 دار فانی را وداع گفت و در دارالزهد مشهد مقدس به خاک سپرده شد. علامه جعفری از جمله دانشمندانی است که در زمینه‌های مختلفی کسب علم کرده و در گذران زندگی علمی خود بیش از 100 اثر به جای گذاشته که تاکنون بیش از 80 اثر از او به چاپ رسیده است.
او علاوه بر تالیف کتاب و رساله دارای بیش از 70 جلسه بحث و گفتگو با شخصیت‌های بزرگ همچون برتراندراسل، روژه گارودی، پروفسور روزنتال و ... داشته است. «الامر بین الامرین» نخستین کتاب اوست که در سن 23 سالگی پس از دریافت درجه اجتهاد تالیف شد.
«امام حسین (ع) شهید فرهنگ پیشرو انسانیت»، مجموعه 15 جلدی «تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی»، مجموعه 27 جلدی «ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه»، «ارتباط انسان-جهان»، «توضیح و بررسی مصاحبه برتراند راسل – وایت» و «زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام» از مهمترین آثار این چهره برجسته علمی است.
بازخوانی کتاب
مولف در آغاز کتاب تعریفی از نیایش ارائه داده و ذیل این مفهوم به توصیف حالات روحی انسان در هنگام عبادت و لحظاتی که وجود آدمی سرشار از ناامیدی است می‌پردازد که با کوچکترین بارقه امید سراسر وجودش روشن می‌شود.
علامه جعفری همچنین در ادامه به تعریف دعا پرداخته و معتقد است: درک و مشاعر و تخیل و تفکر ما فقط هنگام دعا کردن است که همه با هم می‌آمیزند و آلودگی‌های درون را پاک می‌کنند و آنجاست که انسان در مقابل اقیانوسی، خود را قطره‌ای بیش نمی‌بیند.
جعفری انسان‌ها را در دعا کردن به سه دسته تقسیم می‌کند؛ گروهی برای نیازهای مادی، گروهی برای اینکه موقعیت وجودی خود را تشخیص دهند و گروهی دیگر که تمام اراده و عمل‌شان رنگ نیایش دارد و این شعف آنها تمام اراده و عمل‌شان را تحت‌الشعاع قرار داده است.
به عقیده مؤلف گروه سوم سه هدف بزرگ تکامل مادی و معنوی، نیرو گرفتن از ماوراء‌الطبیعت و در تماس بودن با بی‌نهایت بزرگ را از نیایش خود دارند که این سه مولفه در کتاب شرح داده شده است.
علامه جعفری سپس به توضیح ایده‌آل زندگی و زندگی ایده‌آل پرداخته که ایده‌آل زندگی را آرمان‌های زندگی گذران و زندگانی ایده‌آل را تکاپویی آگاهانه در هر یک از مراحل زندگی و اشتیاق به رسیدن به مرحله بعد می‌داند.
این محقق در بخشی از اثر خود نظر «موریس مترلینک» را مورد نقد قرار داده و می‌گوید جهان هستی مثل سنگ جامد و بی‌روح نیست و فیض خداوندی بر این جهان، آن را برپا نگه می‌دارد. سپس در تایید افکار امثال نیوتون‌ها و انیشتین‌ها می‌گوید لحظه پیشین در موجودات مانند لحظه بعدی آنان نیست و می‌تواند حالت جدیدتری به خود بگیرد و این قانون همیشگی هستی است.
همچنین مولف تاکید می‌کند هر گونه فعالیت روانی دیگر ما نیز مانند نیایش می‌تواند در دنیای طبیعی تأثیر بگذارد. نویسنده انسان را «من» می‌داند که من پایینی جان انسان و من بالایی را خدا می‌داند و ادامه می‌دهد که جان با نماز خواندن و نیروی تفکر، با لایتنهاهی بالا که خداوند است، تماس می‌گیرد.
در جایی دیگر انسان را «دو رو» می‌داند که روی اول آن ماوراء‌الطبیعه و شعاعی از نور خداوندی است که هرگز با پلیدی‌های مادی آمیخته نمی‌شود و روی دوم ظاهرطبیعی و مادی است که خداوند غرایز عقل و وجدان را در آن به ودیعه می‌گذارد. سپس برای تایید سخن خود آیاتی از قرآن را که به این مورد اشاره می‌کند آورده است.
نویسنده در بخشی از کتاب بیابان عرفات را به رصدگاهی تشبیه کرده که دوربین‌های مختلفی، نیایش کنندگان را مورد نظاره قرار می‌دهند و در ادامه به نیایش امام حسین (ع) در بیابان عرفات اشاره می‌کند که تمام جهان را به یک سو نهاده و خدا را نیایش می‌کند.
وی سپس دعای عرفه را همراه متن عربی و ترجمه و تفسیر مختصری از هر فراز آن به مخاطب ارائه می‌کند. علامه جعفری در بخشی از شرح دعای عرفه، از چگونگی ارتباط با مخلوق سخن می‌گوید که این ارتباط می‌تواند نتیجه کوشش درونی و فعالیت خالصانه در انجام وظیفه باشد. از نظر مولف کتاب، با عظمت‌ترین جملات در نیایش این است که خداوند ما را موفق بدارد تا اختیار را از اضطرار بازشناسانیم.
برگی از کتاب
ضرورت‌های زندگانی ما از جنگل سحرآمیز حوادث طبیعی و ساختگی دیگران بیرون نمی‌آید، بلکه ما زندگانی خود را از میان صدها عوامل مرگ بیرون می‌کشیم. آیا این مائیم که با عوامل قوی‌تر از موجودیت خود که اغلب محاسبه نشده و یا به کلی از اختیار ما بیرونند می‌جنگیم و پیروز می‌شویم! نه، ما این توانایی را نداریم پس این دست قدرت توست که هر لحظه به سر ما کشیده می‌شود و چند صباحی این قفس خاکی را در مقابل عوامل تخریب کننده به صورت یک آشیانه حفظ می‌کند. (ص 39)
هنگامی که موجودات طبیعی را می‌بینیم، هرگز توجهی به آن نور که توسط آن، موجودات جسمانی را مشاهده می‌کنیم نمی‌بینیم، نور نزدیکترین پدیده‌ها برای ما در موقع دیدن اجسام است ولی هرگز مورد توجه ما قرار نمی‌گیرد، مگر در حالات استثنایی. (ص 50).
