کرب و بلا: در روزگاری که هیئت‌ها به تعداد هیئت‌های امروز نبودند، بازار تهران با سنت قدیمی چهارپایه خوانی و مداحی‌های خالصانه پیرغلامانش، میزبان پر شورترین جماعت عزادار سیدالشهدا (ع) بود.

 

شاه‌حسین بهاری؛ فرزند آقاحسین یکی از همان پیرغلامانی است که لحن خوش را به عنوان میراث ماندگار از اجداد خود به یادگار داشت. حاج شاه‌حسین، از باسوادان زمان خودش بود، مدرک دیپلم قدیم داشت و علاوه بر آن به زبان ترکی و فرانسه هم مسلط بود. مداحی کسب و کارش نبود و از راه حسابداری در بازار کسب روزی می‌کرد.

شاید فرصت طلایی زندگی شاه‌حسین تلمذ در مکتب بزرگانی همچون «حاج مرزوق» مداح اهل کربلا بود، شاگردی که درس استاد را خوب فرا گرفت و با کسب مهارت در شناخت مخاظب، تسلط خاص به روضه‌خوانی و پرهیز از حرکات نا به جا در مداحی، خیلی زود در زمره نام‌داران عرصه ستایشگری اهل‌بیت (ع) جای گرفت.

این شاگرد مکتب اهل بیت (ع) به فرزندان خود نیز چنین وصیت کرده بود که «برای اینکه مداح موفق شوی، حتماً با استاد کار بکن»1.

 

مخاطبان خود را خوب می‌شناخت

حضور در هیئات مذهبی و نشستن پای منبر اهل وعظ و روضه علاوه بر توفیقی که شامل حال اهل هیئت می‌شود، وظیفه‌ای بر عهده سخنران و مداح است که تا چه حد بتواند به دور از وهن و خرافه، مدح و منقبت بازگو کند و دست مستمع را بگیرد و بر سر سفره اهل‌بیت (ع) بنشاند.

این هنری بود که حاج شاه‌حسین بهاری به خوبی از عهده آن برآمده بود، مداحی که مخاطبانش را از هر قشری؛ کم سواد و تحصیل‌کرده، طلبه و بازاری و پزشک تا مردم و رهگذران کوچه و بازار، خوب می‌شناخت و طوری فضا را برای مخاطب فراهم می‌ساخت که هر کسی به فراخور، توشه‌ای از این روضه بردارد و کامروا شود.

هنوز صدای مرثیه‌خوانی شاه‌حسین در گوشه و کنار هیئت‌ها و حسینیه‌های تهران به گوش می‌رسد؛ صنف کفاشان و اتاق سازان، هیئت «پیرعطا» و «بنی فاطمه» و «محبان الزهرا (س)» منبر ثابت روضه‌خوانی شاه حسین بود، روضه‌هایی می‌خواند که به گفته اطرافیانش در و دیوار هم اشک می‌ریخت.

 

روضه آخر

این پیرغلام و مرثیه‌خوان اهل‌بیت (ع) سال‌ها نوکری خاندان آل الله کرد، از روزگار پر خفقان پهلوی که با روضه‌هایش گماشته‌های نظام را هم به هراس می‌انداخت تا سال‌های بعد از پیروزی انقلاب، از کنار قبرستان مظلوم و خاک گرفته بقیع تا مشهد‌الرضا و بارگاه ملکوتی سلطان طوس، همه و همه خاطره‌ای از شاه حسین بهاری را به یاد دارند.

و بالاخره هشتم خردادماه 1362 مصادف با 16 شعبان پرونده زندگی حاج شاه‌حسین بهاری بسته شد. پرونده‌ای که برگ آخرش روضه ذوالجناح در مراسم میلاد امام زمان (عح) هیئت «قائم» بود. «حاج شاه‌حسین روز نیمه شعبان روضه خواند و در آخر از بسته شدن پرونده زندگی‌اش گفت و از مردم حلالیت طلبید.»2

 

 

_______________________________________________________

* برداشتی از خاطرات حمید بهاری فرزند مرحوم شاه حسین بهاری

* همان