به گزارش کرب و بلا؛ قیام تاریخی کربلا با وجود گذشت هزاران سال از رخداد آن، هنوز دارای ابعاد ناگفته و مبهم بسیاری است که اثبات و ابهام زدایی از آنها نیازمند رجوع به کتب مستند و تورق در منابع کهن تاریخی است.
از جمله مباحثی که سال‌ها پیرامون آن بحث شده و کتب بسیاری در خصوص آن نگاشته شده؛ اثبات وجود دختر امام حسین (ع) است. اینکه در خیل فرزندان ایشان دختری خردسال به نام رقیه (س) وجود داشته یا اینکه دختری با این مشخصات اما با نام‌های دیگری چون فاطمه صغری به عنوان فرزند امام حسین (ع) همراه حضرت بوده و ... از جمله مباحثی است که در منابع روایی و کتب تاریخی بسیار بدان پرداخته شده است.
نشانی از حضرت رقیه (س) در منابع کهن تاریخی
یکی از قدیمی‌ترین مأخذی که از وجود دختری به نام رقیه (س) در کنار حضرت سکینه (س) دیگر دختر سیدالشهدا (ع) خبر می‌دهد، قصیده سوزناک «سیف بن عَمیره» است.
سیف بن عَمیره نخعی کوفی، از اصحاب بزرگوار امام صادق و امام کاظم (ع) و از راویان برجسته و مشهور شیعه است که رجال شناسان بزرگی چون شیخ طوسی، نجاشی، علامه حلّی و علاّمه مجلسی در آثار خود به وثاقت وی تصریح کرده‌اند.
شیخ طوسی در کتاب رجال خویش، وی را صاحب کتابی می‌داند که در آن از امام صادق (ع) نقل روایت کرده است و مرحوم سید بحرالعلوم در «الفوائدالرجالیّه»، لیستی از راویان شهیر شیعه را که از وی روایت نقل کرده‌اند به دست داده است.
سیف بن عمیره، همچنین از جمله راویان زیارت معروف عاشورا به نقل از امام باقر (ع) است.1 ابن عمیره، چکامه بلند و پرسوزی در رثای سالار شهیدان دارد که در ابیاتی از آن به وجود دختری به نام رقیه (س) تصریح شده است:
«و سکینه عنها السکینه فارقت لما ابتدیـــت بفـــرقه و تغیّر
و رقیّه رقّ الحسود لـــضعفها و غدا لیعذرها الّذى لم یعذر
و لاُمّ کلثوم یــــجد جدیدها لثم عقیب دموعــها لم یکرر
لم اءنسها و سکـــیــنه و رقیه یبــکینه بتحسـّر و تــــزفّر»2
اثبات وجود رقیه خاتون (س) در «لباب الأنساب و الألقاب»
در میان منابع تاریخی پیش از سده هفتم هجری نشانی از وجود نازدانه سیدالشهدا (ع) را می‌توان در کتاب «لباب الأنساب و الألقاب» سراغ گرفت. در این کتاب طبق نقل «علی بن ابی القاسم بیهقی» مشهور به «ابن فندق» متوفای سال 565 ق. در مورد فرزندان امام حسین (ع) چنین آمده است: «الطبقه السابعه الحسینیه و… أما الحسینیه فهُم من أولاد الحسین بن علی و لم یبق من أولاده إلا زین العابدین و فاطمه و سکینه و رقیّه» «از فرزندان امام حسین (ع) جز حضرت زین العابدین و فاطمه و سکینه و رقیه (غ) باقی نمانده است.»3
با وجود منابع تاریخی متعدد در خصوص اثبات وجود دختری خردسال در میان فرزندان امام حسین (ع) اما اطلاع دقیقی از تاریخ ولادتاین بانوی بزرگوار در دست نیست. البته این تنها منحصر به وجود حضرت رقیه (س) نبوده و به دلیل عدم ثبت تاریخی، در مورد بسیاری از امامزادگان واولاد بزرگوار ائمه اطهار (س) نبود اطلاع دقیق از ولادت و زندگانی ایشان وجود دارد. اگرچه طی سال‌های اخیر بنابر استناداتی درایام پایانی ماه شعبان به عنوان ایام ولادت حضرت رقیه (س) یاد می‌شود، اما این تنها یک بزرگداشت است و قطعیتی بر ولادت ایشان در این تاریخ وجود ندارد.
-------------------------------------------------------------------------------
پی نوشتها:
1-شیخ علی ابوالحسنی (منذر)، سیاه پوشی در سوگ ائمه نور:140-141.
2- ستاره درخشان شام، به نقل از شیخ علی، ابوالحسنی، همان، ص320، به نقل از المنتخب طریحی.
3- این کتاب در سال 558 در باب انساب سادات نگاشته شده و در سال 1410 ق. به چاپ رسیده است.
