به گزارش کربلا و بلا، خوراک مورد استفاده مادحین و مرثیه‌سرایان در ایام عزاداری امام حسین (ع) را مجموعه‌ای از آوا و اشعار آیینی و مذهبی تشکیل می‌دهند که حاصل خوش‌قریحگی و اشراف شعرای آئینی به موضوع مورد اشاره و همچنین خلاقیت آنها در انتخاب واژگان برای بیان منظور و مقصودی است که به زبان شعر باید عنوان شود.

پیرامون این موضوع با علی‌اکبر لطیفیان از شاعران آئینی و جوان گفت‌و‌گویی ترتیب داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

یکی از مباحثی که در حوزه شعر آیینی وجود دارد ارائه تعریفی جامع و کامل در مورد آن است. به نظر شما آیا تعریف جامعی برای شعر آیینی صورت گرفته است؟

واقعیت آن است که هنوز تعریف دقیق و جامعی که همه متفق‌القول آن‌ را قبول داشته باشند برای شعر آیینی وجود ندارد. به همین دلیل هم خیلی از مسائل بدون جواب باقی مانده است چون جواب دادن به خیلی از سؤالات درباره شعر آئینی نیازمند رجوع به آن تعریف است تا بتوان آنرا معیار شناخت شعر آیینی از غیرآیینی دانست اما متأسفانه هنوز چنین چیزی وجود خارجی ندارد.

راه رسیدن به این تعریف واحد چیست؟

به نظر من در شرایطی نیستیم که با مصاحبه افراد مختلف بتوان به تعریف مشخصی در این زمینه رسید. به نظر من باید شورایی تشکیل شود از بزرگان این عرصه  و همچنین مادحین و شعرا تا آنها به تعریف و چارچوب دقیقی برای نسل جوان علاقه‌مند به این حوزه برسند. اینکه از هر فردی مثل بنده به صرف سرودن چند شعر مذهبی یا هیئتی بخواهیم تعریفش را از شعر آیینی بگوید درست نیست چرا که همه می‌دانیم که درصد بالایی از افرادی که در این حوزه شعر می‌گویند به شکل دلی وارد کار شده‌اند و شاید اطلاعات علمی زیادی در این زمینه نداشته باشند.

اینکه عده‌ای دلی و ذوقی وارد این عرصه می‌شوند درست است؟

 قطعاً از جهت ارادتی که وجود دارد خیلی خوب است و فرصتی مغتنم محسوب می‌شود و یقیناً محاسن خودش را هم دارد اما در عین حال معایبی هم دارد. به هر حال جوشش درونی و عنایتی شکل گرفته است که باید هدایت شده و به شکل موازی هم وجوه ذوقی و هم وجوه علمی مورد تأکید قرار گیرد.

 تفاوتی میان شعر آئینی و شعر مذهبی و نوعی دیگر از شعر که به آن شعر انجمنی وجود دارد؛ در این مورد چه نظری دارید؟

شخصاً شعری که به درد مجلس امام حسین(ع) نخورد و مداح نتواند آن‌ را بخواند نمی‌گویم. البته نمی‌گویم که شعرهای دیگر خوب نیست ولی عرض بنده در مورد شعرهایی است که خودم سروده‌ام. من حتی در انتخاب کلمات هم دقت می‌کنم که شعرم قابل استفاده برای مجلس اهل بیت (ع) باشد تا شعری که می‌گویم خرج مجلس امام حسین (ع) شود.

این اشعار که به قول شما قابلیت خرج شدن در مجلس امام حسین (ع) را دارد دارای چه خصوصیتی است؟

اول از همه که باید شعر باشد یعنی باید اصول و قواعد ادبی شعر در آن رعایت شده باشد. دیگر اینکه باید مستند باشد. یکی نکته‌ای که به نظر من می‌رسد این است که شعر مرثیه باید سوز وگداز داشته باشد. بالاخره نمی‌توان یک مصیبت را به‌گونه‌ای شرح داد که درد نداشته باشد. باز هم تأکید می‌کنم که قصد ندارم ارزشگذاری کنم که کدام شعر خوب است و کدام خوب نیست.

در این راستا به نظر من نباید ذائقه مستمع را راحت طلب بار بیاوریم. شعری که برای مصیبت اهل بیت(ع) گفته می‌شود باید دل مستمع را بسوزاند. در بیان مصیبت این خانواده نباید ذوق و سوز و گداز مردم را تنبل بار بیاوریم. مستمع باید وقتی شعر مصیبت را می‌شنود بسوزد. برخی شعرها به شکلی است که وقتی درباره گودال قتلگاه سروده می‌شوند مستمع بیشتر خوشش می‌آید تا  اینکه اصطلاحاً ناراحت شود یعنی باید صنایع ادبی موجود در شعر بیشتر از مصیبت آن خودنمایی ‌کند.