به گزارش کرب و بلا، جبار رحمانی؛ عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ، مطالعه و پژوهش در مورد پدیده‌هایی همچون اربعین حسینی را حائزاهمیت دانست و گفت: اساساً از آنجایی که اربعین در فضای مذهبی - آیینی مطرح می‌شود و البته عموم افراد از این پدیده تجربه آیینی دارند در نتیجه شناخت شأن از این رویداد در همین تجربه سطح اولی، متبلور می‌شود.

 

این پژوهشگر اظهار کرد: کار علمی در این عرصه، افراد را از این تجربه‌های سطح اول فراتر برده  و در واقع نوعی بازاندیشی و تحمل مضاعف از آن پدیده تجربی را برایشان ممکن ساخته و به ارمغان می‌آورد و وقتی چنین شناختی ایجاد می‌شود فرد می‌تواند به درک درستی از آن دست یافته و اشراف به این مسئله پیدا کند که این پدیده چه ویژگی‌هایی دارد و چه تأثیری  را در زندگی می‌گذارد.

 

جباری تصریح کرد: اربعین از جمله موضوعات مهم در زندگی انسان شیعی معاصر است و در دهه اخیر به شدت در زندگی مذهبی شیعیان برجسته شده تا جایی که حتی برای برخی از خود واقعه عاشورا پُر رنگ تر شده است و در چنین فضایی طبیعتاً آثار پژوهشی به ما این امکان را می‌دهد که با روش‌های علمی و عقلانی درک بهتری از این پدیده که در جامعه شیعی فراگیر شده است به دست بیاوریم.

 

وی ادامه داد:  از رهگذر پرداختی اجتماعی به موضوع اربعین می‌توانیم آثار و تبعات این پدیده، برکات و حتی آسیب‌های ناخواسته‌اش را برای زندگی بررسی کنیم، چراکه وقتی پدیده‌ای فراگیر شود آغشته به خلقیات و منویات و رفتارهای انسانی نیز خواهد شد.

 

رحمانی افزود: به بیان دیگر هیچ پدیده‌ای در جهان انسانی ضرورت ذاتی ندارد و اهمیت هر پدیده‌ای اعم از آیین مذهبی همچون اربعین حسینی، یک تکنولوژی، یا رسانه بستگی به نقشی دارد که در زندگی انسانی ایفا می‌کند و لذا تحلیل‌های علمی جایگاه هرکدام از این پدیده‌ها را مشخص می‌کند.

 

وی در بخش دیگری از مباحث خود اظهار کرد: زمانی که یک محقق مسلمان در جامعه اسلامی شروع به کار روی یک پدیده می‌کند با یک پارادوکس مواجه می‌شود، از یک سو می‌خواهد با نگاه ایمانی کار کند و خودش یک رابطه عاطفی با آن دارد و از سوی دیگر می‌خواهد وارد منطق علمی و آسیب‌شناسی شود، در سطح اول شاید این تناقض اندکی آزار دهنده است اما واقعیت آن است که وقتی پدیده‌ای را بشناسیم می‌توانیم نگاهی متفاوت و آگاهانه به آن داشته باشیم.

 

عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تأکید کرد: خوبی تحقیقات علمی از سوی کسانی که خودشان به چنین جامعه‌ای تعلق دارند آن است که دیگر کسی نمی‌تواند محقق را متهم به این کند که او مسئله را نفهمیده یا درک نکرده است، ایمان محقق به پدیده مورد مطالعه‌اش، هرچند که گاهی مانع فهم عمیق او می‌شود اما اگر درک شود منجر به درک گسترده و عمیق خواهد شد.

 

رحمانی در پایان به نویسندگانی که در عرصه اربعین فعالیت دارند اشاره کرد و گفت:  چه آثاری که در حوزه داستان‌نویسی و چه آثاری که در حوزه تحقیق  پیرامون این پدیده اجتماعی به نگارش درمی‌آیند، کارهای قابل‌تأملی هستند، اما به‌طورکلی اگر کسی بخواهد از روی مطالعه نسبت به یک پدیده شناخت پیدا کند نباید خود را محدود به حوزه مطالعاتی خاصی کد، بلکه باید در عرصه‌های مختلف فارغ از مطالعات اجتماعی، ورود پیدا کند.