در پایان، دیدگاه دو متفکر شیعی در دفاع از شخصیت مختار ارائه می‌شود.
1. سخن ابن نماء
ابن نماء کتابی به نام «مثیر الاحزان» و کتاب دیگری به نام «اخذ الثار» دارد و مستقل چاپ شده که سخن او را از بحارالانوار نقل می‌کنیم:
اعلم أن کثیرا من العلماء لا یحصل لهم التوفیق بفطنه توقفهم علی معانی الألفاظ و لا رویه تنقلهم من رقده الغفله إلی الاستیقاظ و لو تدبروا أقوال الأئمه فی مدح المختار لعلموا أنه من السابقین المجاهدین الذین مدحهم الله تعالی جل جلاله فی کتابه المبین و دعاء زین العابدین ع للمختار دلیل واضح و برهان لائح علی أنه عنده من المصطفین الأخیار و لو کان علی غیر الطریقه المشکوره و یعلم أنه مخالف له فی اعتقاده لما کان یدعو له دعاء لا یستجاب و یقول فیه قولا لا یستطاب و کان دعاؤه علیه السلام له عبثا و الإمام منزه عن ذلک و قد أسلفنا من أقوال الأئمه فی مطاوی الکتاب تکرار مدحهم له و نهیهم عن ذمه ما فیه غنیه لذوی الأبصار و بغیه لذوی الاعتبار و إنما أعداؤه عملوا له مثالب لیباعدوه من قلوب الشیعه کما عمل أعداء أمیر المؤمنین علیه السلام له مساوی و هلک بها کثیر ممن حاد عن محبته و حال عن طاعته فالولی له علیه السلام لم تغیره الأوهام و لا باحته تلک الأحلام بل کشفت له عن فضله المکنون و علمه المصون فعمل فی قضیه المختار ما عمل مع أبی الأئمه الأطهار علیه السلام؛[1]
بسیاری از علما درست دقت نمی‌کنند. به الفاظ و عبارات درست دقت نمی‌کنند؛ و یک روشی را پیش نمی‌گیرند که بیدار شوند. این جور بی‌دلیل صحبت نکنند. نسبت به اشخاص اگر روایات ائمه را در مدح مختار تدبر می‌کردند به این نتیجه خواهند رسید. مختار را به خاطر مجاهدتش خدا مدحش کرده. امام زین العابدین مختار را دعا کرده و جزو انتخاب شده‌هاست اگر مختار مورد تقدیر نبود چرا امام برای او دعا کند ما در کتابمان حرف‌های بزرگان را، حرف‌های ائمه طاهرین را آوردیم ذمت نکنید مختار را. خود ائمه مدح کردند مختار را. این بازی است که این‌ها (امویان) درآوردند یعنی مذمت او را تا از قلب شیعه و این‌ها دورش کنند. همچنان که درباره امیرمومنان (ع) دست به جعل روایت زدند، همان‌طوری که این‌ها این‌جوری جعل کردند. این‌ها را هم آن‌ها جعل کردند. جعلیات اثر خودش را گذاشت یک سری تردید پیدا کردند و هلاک شدند کسی که ولی علی بن ابیطالب (ع) باشد تحت تأثیر تبلیغات قرار نمی‌گیرد همان بلایی که سر احادیث ائمه می‌آوردند، همان سیاه نمایی که نسبت به ابی الائمه انجام دادند نسبت به مختار هم انجام دادند.
شیخ شهید اول در کتاب مزار خود زیارت مخصوصی برای او یاد کرده و در آن گواه راستینی است بر شایستگی و درستی او در کار ولایت و اخلاص وی در طاعت خداوند و محبّت نسبت به امام زین العابدین و خشنودی رسول خدا و امیر مؤمنان از او
2. سخن علامه امینی
علامه امینی یک دفاع محکم، علمی و عاطفی از مختار دارد. می‌فرماید:
هر کس بر تاریخ و حدیث و علم رجال با دیدی نافذ نظر اندازد، درمی‌یابد که مختار، در پیشاپیش مردان دین و هدایت و اخلاص است و نهضت بزرگ او جز برای برپاداشتن عدل، از راه برکندن بنیان کافران و درآوردن ریشه ستم امویان نبوده و ساحت او از آئین کیسانی به دور بوده و آن‌همه تهمت و طاماتی که بر وی بستاند، راهی به‌درستی و راستی ندارد و به همین جهت پیشوایان و رهبران بزرگوار ما یعنی حضرات سجاد و باقر و صادق (ع) بر وی رحمت آورده اند و مخصوصاً امام باقر (ع) او را بسیار ستوده است؛ و این شخصیت و اعمالش همیشه در پیشگاه خاندان پاک پیغمبر (ص) مورد سپاس بوده است. علماء اعلام نیز وی را بزرگ شمرده و به پیراستگی ستوده اند که از آن جمله اند: سید ما «جمال‌الدین بن طاووس، در کتاب رجالش «آیت اللّه علامه» در خلاصه «ابن داود» در رجالش «ابن نمای» فقیه، در رساله جداگانه ای بنام «ذوب النضار» که درباره او نوشته است. محقق اردبیلی در «حدیقه الشیعه» صاحب معالم در تحریر طاوسی، قاضی نور اللّه مرعشی در مجالس المؤمنین و شیخ ابو علی در منتهی المقال به دفاع از او پرداخته اند؛ و دیگر دانشمندان نیز. کار بزرگداشت گذشتگان از او به آنجا رسیده است که شیخ شهید اول در کتاب مزار خود زیارت مخصوصی برای او یاد کرده و در آن گواه راستینی است بر شایستگی و درستی او در کار ولایت و اخلاص وی در طاعت خداوند و محبّت نسبت به امام زین العابدین و خشنودی رسول خدا و امیر مؤمنان از او و نیز حکایت دارد از اینکه وی در راه رضای پیشوایان دین و نصرت خاندان پاک پیغمبر و خونخواهی آنان، فداکار و جانباز بوده است.[2]
بنابراین امویان این جو ضد مختار را ساختند. چرا ما نسبت به روایاتی که نعوذبالله در مذمت اهل‌بیت هست یا مدائح خلفا و دیگران هست را اذعان کنیم که امویان لجنه‌ای(گروه مردم که برای کاری فراهم آیند و بدان رضا دهند) ، انتشار می‌دادند؛ چرا نسبت به این‌ها چنین احتمالی نمی‌دهیم؟ آری یک کسی که خودتان می‌گویید شلاق خورده، تبعیدشده، زندان رفته، شعارش امام حسین (ع) بوده، بعد هم این‌ها را به‌زانو درآورده و خواب راحت از چشمشان ربوده خب این‌ها می‌خواهید یک حدیث علیه او جعل نکنند. ابن نما اذعان دارد که دشمنان برای کوبیدنش احادیثی جعل کردند.
سلام علیه یوم ولد و یوم مات و یوم یبعث حیّاً.
سلام.ممنون از مطالب ارزنده شما. و اما درباره جناب مختار.....این قیام کننده بحق،موجب تشکین جراحات قلب عاشوراییان شد .لین بزرگمرد در شهری بی وفا و هزار رتگ قیام کرد.جایی که مردمش لحظه به لحظه رنگ عوض می کردند. شجاعانه بر قاتلین پسر پیامبر تاخت و اونهارو مجازات کرد.چنین کار بزرگی اون هم در شرایط سیاسی خاص اون موقع از کسی چون مختار ساخته است و برازنده شخصیتی چون اوست.شخصیتی که از طبان حضرت علی تاییدیه گرفت. خدا این شهید عزیز و یاران بزرگش رو رحمت کنه و به ما هم جرات حرکتهای بزرگ رو در دفاع از امام عصر بده.انشاءالله