اغلب این سوال مطرح می‌شود که گریه بر امام حسین علیه‌السلام چگونه این همه پاداش دارد؟ و در ضمن انگیزه حفظ شعائر حسینی که سفارش بسیار به آن شده و می‌شود چیست؟
گاه گفته می شود که «اگر حسین (ع) در حقیقت پیروز شده، بنابراین به جای سوگواری باید جشن گرفت!»
سوگواری و گریه دارای انواع و اقسامی است، مانند گریه شوق، گریه تنفر، گریه عاطفی، گریه هدف‌دار، گریه آمیخته با فریاد و شعار و حرکت‌بخشی و گریه ذلت و شکست.
آنچه ناپسند و مذموم است، گریه ذلت و عجز است که حکایت از ناتوانی و سستی و شکست کند، ولی اگر گریه، گریه شوق یا عاطفی یا هدف‌دار یا شعار یا اظهار تنفر و فریاد بر ضد ظالم و موجب بیداری و تحریک احساسات مردم بر ضد ستمگر گردد، چنین گریه‌ای یک نوع امر به معروف و نهی از منکر است؛ و گریه به عنوان تنفر از ظالم نه تنها اشکال ندارد بلکه یک نوع مبارزه و به حرکت درآوردن مردم علیه ظالم است و خشم شدید علیه او است. سوگواری ، سینه‌زنی، زنجیرزنی، برداشتن پرچم‌ها، … در حقیقت یک تجمع کامل، نشأت‌گرفته از احساسات و عواطف مقدس و پرشور مردم و فریاد عمیق قلبی با تمام وجود آن‌ها، بر ضد ستمگر است و درواقع یادآوری صحنه عاشورای خونین، پیام‌آور مکتب امام حسین (ع) است که هرسال در محرم و عاشورا و اربعین و روزهای دیگر انجام می‌گیرد.
آنچه ناپسند و مذموم است، گریه ذلت و عجز است که حکایت از ناتوانی و سستی و شکست کند، ولی اگر گریه، گریه شوق یا عاطفی یا هدف‌دار یا شعار یا اظهار تنفر و فریاد بر ضد ظالم و موجب بیداری و تحریک احساسات مردم بر ضد ستمگر گردد، چنین گریه‌ای یک نوع امر به معروف و نهی از منکر است
با توجه به این‌که پیکار حسینیان با یزیدیان، پیکار دو قدرت‌طلب برای دنیا نبود، بلکه پیکار دو فکر و دو مکتب بود، امام حسین (ع) به خاطر مکتب اسلام و امر به معروف و نهی از منکر به پا خاست و به همین جهت امام حسین (ع) فراموش نمی‌شود.
بنابراین باید با دلیل و منطق و به جوش و خروش آوردن احساسات پاک مذهبی مردم که در مکتب گریه و سوگواری به دست می‌آید، مکتب و مرام او را زنده کرد و بر اعماق جان ثبت نمود.
گریه حضرت زینب (س) و اهل‌بیت (ع) گریه عاطفی و پیام‌آور تنفر از دستگاه ظلم تا ابدیت بود و چنین گریه‌ای ویرانگر کاخ ستمگران است و دشمن را به لرزه در می‌آورد، آری به قول شاعر خطاب به امام حسین (ع):
آنچه بر ملت اسلام، حیاتی بخشید جنبش عاطفه و نهضت خونین تو بود
پیام سوگواری بر امام حسین (ع):
آری، امام حسین (ع) حاصل میراث نبوی، فردی خردمند و دانشمند و آگاه به روزگارش بود. او شاهد و ناظر بود، پس شهادت را انتخاب کرد تا برای همیشه‌ی تاریخ حاضر باشد؛ زیرا از قرآن آموخته بود که: «گمان نکنید که آن‌ها که در راه خدا کشته شدند مرده‌اند بلکه آنان زنده‌اند «و عِندَ رَبِّهم یرزَقون»»[1] هستند. به همین دلیل حسین (ع) و یارانش اسطوره‌های بزرگ فداکاری در همه تاریخ هستند.
«پس گریه بر شهید، شرکت در حماسه او، هماهنگی با روح او، موافقت با نشاط او و حرکت در موج اوست» و عزاداری و سوگواری بر حسین (ع) یعنی زنده نگه‌داشتن پیام او، میثاق و پیمان با اوست تا شیعیان را به حرکت آورد و شاداب نگه دارد. از همین رو در طول تاریخ تشیع عزاداری و سوگواری بر حسین (ع)، جزو فرهنگ و هویت شیعه باقی مانده است.
تاریخ سوگواری و عزاداری بر امام حسین (ع) به انبیاء الهی و رسول‌الله (ص) بازمی‌گردد، از عایشه نقل شده است: که به رسول خدا (ص) وارد شدم، دیدم چشمانش گریان است، گفتم: «چه اتفاقی افتاده است؟» فرمود: «جبرئیل به من خبر داد که حسین (ع) نزدیک ساحل فرات کشته خواهد شد.»[2] همچنین به یارانش فرمود: فرزندم حسین (ع) در زمینی از عراق کشته خواهد شد. هرکس از شما او را درک کرد، وی را یاری رساند.[3] امام علی (ع) نیز در بازگشت از صفین در کربلا فرود آمد و فرمود: «گروهی در این مکان به شهادت خواهند رسید که بدون حساب وارد بهشت خواهند شد.»[4]
حضرت زهرا (س) نیز در سوگ فرزند خود گریست و به فضه فرمود: «بر یتیمانی گریه کن که در زمین عراق کشته دشمنی‌‌ها خواهند بود.»[5]
اما تاریخ سوگواری پس از حادثه کربلا، مربوط به همان روزهای نخست پس از واقعه‌ی عاشورا است؛ زیرا هنگامی که کوفیان اسرای خاندان امام حسین (ع) را از کربلا حرکت دادند، چون آنان را از کنار جنازه‌ی شهدا عبور دادند، به‌شدت گریستند و یکی از آنان با فریاد یا محمّداه گفت: «این حسین (ع) است که جنازه‌ی او در این صحرا آغشته به خون افتاده و خاندان و زنان او را به اسارت گرفته‌اند!»[6]
پس از آن در کوفه، زیدبن‌ارقم وقتی عمل ننگین عبیدالله را مشاهده کرد که بر لبان امام حسین (ع) چوب می‌زند، گفت: «به خدا قسم دیدم که رسول‌الله بر لبان او بوسه می‌زدند» آنگاه گریست و از نزد عبیدالله رفت و نخستین فریاد اعتراض خود را نسبت به شهادت امام حسین (ع) سر داد و گفت: «پسر فاطمه را کشتید و پسر مرجانه را امارت دادید تا نیکانتان را بکشند، به ذلت رضا دادید. پس ملعون باد کسی که به خواری رضایت دهد.»[7]
در دمشق نیز زنان خاندان امام حسین (ع) سه روز عزاداری کردند.[8]
پیش از بازگشت اسرا به مدینه، خبر شهادت امام حسین (ع) به آن شهر رسید، در این هنگام ام‌لقمان دختر عقیل به همراهی خواهرانش در کوچه‌های مدینه به سوگواری پرداختند و از زبان رسول‌الله (ص) چنین می‌سرودند: «با عترت و خاندان من پس از رفتن من چه کردید؟ گروهی را اسیر و گروهی را به خون آغشته کردید. پاداش نصیحت‌های من این نبود که با نزدیکانم به بدی رفتار کنید.»[9]
مردم مدینه در جای‌جای شهر بر امام حسین (ع) نوحه‌سرایی و شیون و زاری می‌کردند و بنی‌هاشم در خانه‌های خود به شدت می‌گریستند.[10]
در همین ایام شعرایی همچون ابوالأسود دوئلی برای آن حضرت مرثیه‌هایی سرودند.[11]
نخستین سوگواری جمعی برای امام حسین (ع) به وسیله توابین در سال 65 هجری بر سر مزار آن حضرت انجام گرفت و از آن پس شیعیان در هرجایی که بودند، مراسم عزاداری و مصیبت‌خوانی را در سالگرد واقعه عاشورا در میان خود برگزار می‌کردند. همان‌گونه که امام محمدباقر (ع) در سالگرد عاشورای حسینی مجلس عزا برپا می‌کردند. کُمَیت‌بن‌زیداسدی در حضور آن حضرت مرثیه‌ای خواند و چون به کلمه «قتیلٌ بالطف» رسید، آن حضرت بسیار گریست و فرمود: «همواره به خاطر دفاع و حمایت از ما خاندان مورد تأیید روح‌القدس خواهی بود.»[12]
امام صادق (ع) نیز اهل خانه خود را جمع می‌کردند و از سیدحِمیَری شاعر می‌خواستند تا ذکر مصیبتی از امام حسین (ع) برایشان بسراید. [13]
اکنون وظیفه‌ی مصلحان و آگاهان جامعه به ویژه جوانان است که از تحریف اجتماعی در آثار و نتایج وارونه کردن اهداف واقعی نهضت امام حسین (ع) و تحریف معنوی در انگیزه‌ها و تحریف تاریخی در ثبت و نقل حوادث عاشورا، جلوگیری نمایند
سرانجام در دوران دولت آل‌بویه، احمدمعزالدوله پس از تصرف بغداد به سال 351 هجری دستور داد در روز عاشورا بازارها بسته شود و عَلَم و نشان سیاه برآویزند و دسته‌های عزاداری مردان و زنان در شهر راه بیفتند و برای شهادت حسین بن علی (ع) سوگواری کنند.[14]
چند سال بعد فاطمیان اسماعیلی مذهب این سنت را در مصر شایع ساختند، به‌گونه‌ای که در روز عاشورا سال 363 هجری بازارها تعطیل شد و جمعیت عظیمی از شیعیان در مقبره نفیسه دختر زیدبن‌علی جمع شدند و به اتفاق سواران و پیادگان با گریه و ناله بر حسین (ع) سوگواری کردند.[15]
حتی در قرن ششم هجری حنفی‌ها و شافعی‌ها روز عاشورا عزاداری می‌کردند.[16]
این رسم، تاکنون در محافل شیعه باقی مانده است و شیعیان به یاد جانبازی و فداکاری امام حسین (ع) در راه نجات دین از انحراف، عزاداری می‌نمایند.
اکنون وظیفه‌ی مصلحان و آگاهان جامعه به ویژه جوانان است که از تحریف اجتماعی در آثار و نتایج وارونه کردن اهداف واقعی نهضت امام حسین (ع) و تحریف معنوی در انگیزه‌ها و تحریف تاریخی در ثبت و نقل حوادث عاشورا ، جلوگیری نمایند و اعمالی را که موجب وهن به تشیّع و تحریف چهره‌ی راستین آن می‌گردد خنثی کنند.
-Karbobala.jpg)
