در سری مقالات آداب زیارت قصد آن داریم که مجموعه‌ای کامل از روایات مربوط به بحث زیارت را گردآوری کنیم
هر سفر به مقدمه چینی و آمادگی خاصی نیاز دارد. برای سفر زیارتی هم باید آمادگی روحی و جسمی خاص خود را داشته باشیم.
آمادگی روحی:
فرد زائر باید قبل از پیرایش ظاهری، روح خود را برای این دیدار آماده کند.
هر عملی نیاز به نیت دارد. برای سفر زیارتی نیت رضای خدای متعال، رسول اکرم (ص)، امیرالمؤمنین و فاطمه زهرا و ائمه هدی (ع) را در نظر بگیر. [1] همچنین در روایت آمده هیچ‌گاه برای ریا و خود نمایی قصد رفتن به زیارت نداشته باش. [2]
در روایات تأکید شده برای زیارت قبور ائمه باید به حق امام (ع) معرفت داشته باشیم. [3]معرفت به حق امام یعنی امام حجت خدا بر من است و هر فیض و رحمتی که به من می‌رسد از ناحیه وجود شریف آن حضرت است، و اطاعت از ایشان واجب است و اطاعت خدا حساب می‌شود. (در مورد اطاعت می‌توان به آیه 59 سوره نساء اشاره کرد.)
هنگامی که قصد حرکت داشتی «بسم الله الرحمن الرحیم» بگو وسوره قدر قرائت کن. [4]
و در هر حالی ذکر خداوند را بر زبان جاری ساز [5] و از یاد خداوند غافل مشو.
اعمالی که در آداب ظاهری به آن‌ها دستور داده شده باعث ایجاد آمادگی جسمانی می‌شود که در سایه آن آمادگی معنوی به بهترین صورت حاصل می‌گردد.
آداب ظاهری:
اعمالی که در آداب ظاهری به آن‌ها دستور داده شده باعث ایجاد آمادگی جسمانی می‌شود که در سایه آن آمادگی معنوی به بهترین صورت حاصل می‌گردد.
با وضو بودن در همه حال پسندیده است. سعی کن در سفر به عتبات عالیات همیشه با وضو باشی. [6]
برای رفتن به زیارت عتبات عالیات قبل از خارج شدن از شهر غسل کن [7]و دعاهایی که در موقع غسل و بعد آن آمده در حد امکان قرائت کن.
سفر خود را با صدقه دادن آغاز کن [8]، همچنین در طول سفر نباید صدقه دادن را فراموش کرد.[9]
از وسائل همراه در سفر در روایاتی به تربت پاک و مقدس سیدالشهداء، انگشتر عقیق، عطر، پوشش سر و توشه سفر مناسب اشاره شده است. البته جز در زیارت سید الشهداء علیه السلام داشتن خوراکی‌های خوب و گوارا سفارش شده است. [10]
اخلاق در سفر:
برخورد خوب در مقابل اشخاص در همه سفر‌ها پسندیده و نیکوست، [11] ولی در سفر زیارتی معنویت خاصی بر جمع همراه حاکم می‌کند.
از آنچه همراه داری به همراهان خود بخشش نما و تنگ نظر و بخیل مباش. [12]
در سفر کمک به دیگران بسیار سفارش شده است. در هنگام مسافرت، حال ضعیف‌ترین همسفر را در نظر بگیر و با گذشت از حق خود در فکر ضعیفان باش. [13]
گفتار نیک در همه حال پسندیده است و از وظایف زائر و شرایط زیارت به حساب آمده است. [14]شوخی و مزاح تا زمانی که در غیر از رضای خدا نباشد، از علائم مروت در سفر است، البته جز در زیارت سید الشهداء علیه السلام که از آن نهی شده است. [15]
عَنْ هَارُونَ بْنِ خَارِجَهَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ مَا لِمَنْ أَتَى قَبْرَ الْحُسَیْنِ زَائِراً لَهُ عَارِفاً بِحَقِّهِ یُرِیدُ بِهِ وَجْهَ اللَّهِ تَعَالَى وَ الدَّارَ الْآخِرَهَ فَقَالَ لَهُ یَا هَارُونُ مَنْ أَتَى قَبْرَ الْحُسَیْنِ علیه السلام زَائِراً لَهُ عَارِفاً بِحَقِّهِ یُرِیدُ بِهِ وَجْهَ اللَّهِ وَ الدَّارَ الْآخِرَهَ غَفَرَ اللَّهُ [وَ اللَّهِ] لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ مَا تَأَخَّرَ ثُمَّ قَالَ لِی ثَلَاثاً أَ لَمْ أَحْلِفْ لَکَ أَ لَمْ أَحْلِفْ لَکَ أَ لَمْ أَحْلِفْ لَک
وسائل الشیعه: ج8ص317، کامل الزیارات: ص130و131
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ قُلْتُ لَهُ إِذَا خَرَجْنَا إِلَى أَبِیکَ أَ فَکُنَّا [أَ فَلَسْنَا] فِی حَجٍّ قَالَ بَلَى قُلْتُ فَیَلْزَمُنَا مَا یَلْزَمُ الْحَاجَّ قَالَ مِنْ مَا ذَا قُلْتُ مِنَ الْأَشْیَاءِ الَّتِی یَلْزَمُ الْحَاجَّ قَالَ یَلْزَمُکَ حُسْنُ الصَّحَابَهِ لِمَنْ یَصْحَبُکَ وَ یَلْزَمُکَ قِلَّهُ الْکَلَامِ إِلَّا بِخَیْرٍ وَ یَلْزَمُکَ کَثْرَهُ ذِکْرِ اللَّهِ و...
6.
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص یَا أَنَسُ أَکْثِرْ مِنَ الطَّهُورَیْنِ یَزِیدُ اللَّهُ فِی عُمُرِکَ وَ إِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ تَکُونَ بِاللَّیْلِ وَ النَّهَارِ عَلَى طَهَارَهٍ فَافْعَلْ فَإِنَّکَ تَکُونُ إِذَا مُتَّ عَلَى طَهَارَهٍ شَهِیداً
[1] . کامل الزیارات ص 141و142
عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ أَوْ [وَ] أَبَا جَعْفَرٍ علیهماالسلام یَقُولُ مَنْ أَحَبَّ أَنْ یَکُونَ مَسْکَنُهُ الْجَنَّهَ وَ مَأْوَاهُ الْجَنَّهَ فَلَا یَدَعْ زِیَارَهَ الْمَظْلُومِ قُلْتُ وَ مَنْ هُوَ قَالَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ صَاحِبُ کَرْبَلَاءَ مَنْ أَتَاهُ شَوْقاً إِلَیْهِ وَ حُبّاً لِرَسُولِ اللَّهِ وَ حُبّاً لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ حُبّاً لِفَاطِمَهَ أَقْعَدَهُ اللَّهُ عَلَى مَوَائِدِ الْجَنَّهِ یَأْکُلُ مَعَهُمْ وَ النَّاسُ فِی الْحِسَاب
[2] همان ص 144، تهذیب الاحکام: ج6 ص44
نظیر آن در: بحارالانوار: ج101 ص42و43، وسائل الشیعه: ج10 ص324-326 منلایحضرهالفقیه ج: 2 ص: 584
... قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ وَ مَا عِرْفَانُ حَقِّهِ قَالَ یَعْلَمُ أَنَّهُ إِمَامٌ مُفْتَرَضُ الطَّاعَهِ غَرِیبٌ شَهِیدٌ مَنْ زَارَهُ عَارِفاً بِحَقِّهِ أَعْطَاهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَجْرَ سَبْعِینَ شَهِیدا...
[4] وسائل الشیعه: ج8ص317، کامل الزیارات: ص130و131
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ قُلْتُ لَهُ إِذَا خَرَجْنَا إِلَى أَبِیکَ أَ فَکُنَّا [أَ فَلَسْنَا] فِی حَجٍّ قَالَ بَلَى قُلْتُ فَیَلْزَمُنَا مَا یَلْزَمُ الْحَاجَّ قَالَ مِنْ مَا ذَا قُلْتُ مِنَ الْأَشْیَاءِ الَّتِی یَلْزَمُ الْحَاجَّ قَالَ یَلْزَمُکَ حُسْنُ الصَّحَابَهِ لِمَنْ یَصْحَبُکَ وَ یَلْزَمُکَ قِلَّهُ الْکَلَامِ إِلَّا بِخَیْرٍ وَ یَلْزَمُکَ کَثْرَهُ ذِکْرِ اللَّهِ و...
وسائل الشیعه: ج8ص317، کامل الزیارات: ص130و131
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ قُلْتُ لَهُ إِذَا خَرَجْنَا إِلَى أَبِیکَ أَ فَکُنَّا [أَ فَلَسْنَا] فِی حَجٍّ قَالَ بَلَى قُلْتُ فَیَلْزَمُنَا مَا یَلْزَمُ الْحَاجَّ قَالَ مِنْ مَا ذَا قُلْتُ مِنَ الْأَشْیَاءِ الَّتِی یَلْزَمُ الْحَاجَّ قَالَ یَلْزَمُکَ حُسْنُ الصَّحَابَهِ لِمَنْ یَصْحَبُکَ وَ یَلْزَمُکَ قِلَّهُ الْکَلَامِ إِلَّا بِخَیْرٍ وَ یَلْزَمُکَ کَثْرَهُ ذِکْرِ اللَّهِ و...
[6] مستدرک وسائل الشیعه: ج1ص299
[7] کامل الزیارات: ص223-224
قَالَ الصَّادِقُ علیه السلام إِذَا أَرَدْتَ الْمَسِیرَ إِلَى قَبْرِ الْحُسَیْنِ علیه السلام فَصُمْ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ وَ الْخَمِیسِ وَ الْجُمُعَهِ فَإِذَا أَرَدْتَ الْخُرُوجَ فَاجْمَعْ أَهْلَکَ وَ وُلْدَکَ وَ ادْعُ بِدُعَاءِ السَّفَرِ وَ اغْتَسِلْ قَبْلَ خُرُوجِکَ وَ قُلْ حِینَ تَغْتَسِلُ اللَّهُمَّ طَهِّرْنِی وَ طَهِّرْ قَلْبِی وَ اشْرَحْ لِی صَدْرِی وَ أَجْرِ عَلَى لِسَانِی ذِکْرَکَ وَ مِدْحَتَکَ وَ الثَّنَاءَ عَلَیْک...
[8] رُوِیَ عَنِ الصَّادِقِ علیه السلام أَنَّهُ قَالَ افْتَتِحْ سَفَرَکَ بِالصَّدَقَهِ وَ اخْرُجْ إِذَا بَدَا لَکَ فَإِنَّکَ تَشْتَرِی سَلَامَهَ سَفَرِکَ (بحارالأنوار ج: 97 ص: 103)
مرآهالکمال ج 3ص169
[11] وسائل الشیعه: ج8ص317، کامل الزیارات: ص130، مرآهالکمال ج 3ص221 عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ قُلْتُ لَهُ إِذَا خَرَجْنَا إِلَى أَبِیکَ أَ فَکُنَّا [أَ فَلَسْنَا] فِی حَجٍّ قَالَ بَلَى قُلْتُ فَیَلْزَمُنَا مَا یَلْزَمُ الْحَاجَّ قَالَ مِنْ مَا ذَا قُلْتُ مِنَ الْأَشْیَاءِ الَّتِی یَلْزَمُ الْحَاجَّ قَالَ یَلْزَمُکَ حُسْنُ الصَّحَابَهِ لِمَنْ یَصْحَبُکَ وَ یَلْزَمُکَ قِلَّهُ الْکَلَامِ إِلَّا بِخَیْرٍ وَ یَلْزَمُکَ کَثْرَهُ ذِکْرِ اللَّهِ و...
[12] وسائل الشیعه: ج8ص317. مزار شیخ خضر بن شلال
[13] مستدرک وسائل الشیعه: ج2ص41
[14] نورالعین: ص454
[15]- وسائل الشیعه: ج8ص317، بحارالانوار: ج101 ص1
.jpg)