سؤال: مرثیه خواندن خانم‌ها با بلندگو و سینه‌زنی در مجلس زنانه چه حکمی دارد؟
جواب: باسمه جلت اسمائه؛ مرثیه خوانى از عبادات بسیار بااهمیت است و باید حتى‌المقدور از امور غیر شرعیه دور باشد البته، خواندن خانم‌ها بدون شنیدن اجانب هیچ اشکالى ندارد. سینه زدن خانم‌ها نیز در مجلس خانم‌ها هیچ اشکالى ندارد.
سؤال: آیا بهتر نیست به‌جای شبیه خوانى، روضه خوانى برپا کنند؟ روضه خوانى مگر همان تعزیه و شبیه خوانى روى منبر نیست؟
جواب: باسمه جلت اسمائه؛ تمامش خوب است.
سؤال: آیا جایز است اگر متبرعى براى یک روز خاص در حسینیه درخواست کرد که برایش پخت کنند، آن را در روز دیگرى پخت نمایند و یا اضافه پخت آن را در روز دیگر پخت کنند، بدون اینکه متبرع اطلاع داشته باشد؟ یا اینکه براى یک پخت، دو بار پول بگیرند و پول دوم را هزینه پخت دیگرى در حسینیه نمایند؟!
جواب: باسمه جلت اسمائه؛ در هر سه مورد سؤال، جواب منفى است و جایز نیست.
سؤال: آیا جایز است در سخنرانی‌های حسینى و دسته‌های عزادارى درباره مسائل سیاسى سخن گفته شود؟
جواب: باسمه جلت اسمائه؛ هدف اساسى از منابر شریف حسینى و هیئت‌های معظم عزادارى احیاى امر اهل بیت (ع) از طریق برانگیختن مظلومیت و مصیبت‌های ایشان و تبیین ارزش‌ها و اصول آن‌ها است؛ درنتیجه اگر موضوع سیاسى، ابعاد شرعى و دینى - و نه صرفاً موضوع سیاسى - داشته باشد در سایه موازین شرعى، پرداختن به آن صحیح است در غیر این صورت خیر.
سؤال: وقتى سایت‌های اینترنتى بسیارى وجود دارد که می‌توان از طریق آن‌ها روضه‌ها و مجالس عزادارى امام حسین (ع) را گوش کرد، آن‌هم بدون اینکه زحمت رفتن به آن مجالس را داشت؛ فایده حضور در مجالس عزادارى امام حسین (ع) چیست؟
جواب: باسمه جلت اسمائه؛ مطلوب شارع مقدس، فقط شنیدن مجالس حسینى نیست، بلکه مطلوب دیگر آن، اجتماع مردم است؛ و سخن امام رضا (ع) که فرمود: «هر کس در مجلسى بنشیند که در آن، امر (و خط و مرام ما) احیا می‌شود، دلش در روزى که دل‌ها می‌میرند، نمی‌میرد[1]» ؛
و سخن امام صادق (ع) : «این‌گونه مجالس را دوست دارم، پس امر ما را زنده بدارید. خداى رحمت کند کسى را که امر و راه ما را احیا کند[2]» ؛ بر این مطلب دلالت می‌کند.
نیز، بر کسى اهمیت اجتماع در تعظیم شعائر حسینى و استحکام و نشان دادن نیروى آن پوشیده نیست؛ و خواسته شارع در راستاى همین منافع است.
سؤال: آیا بر (سر و صورت) زدن در مجالس عزاى معصومین (ع) شرعاً رُجحان و برترى دارد؟ دلیل چیست؟
جواب: باسمه جلت اسمائه؛ حرفى در این نیست که پایدار ماندن اسلامِ برخاسته از قیام و نهضت رسول خدا، فقط باتحمل مصائب توسط ائمه معصومین (ع) استمرار یافت و زنده کردن آن نهضت فقط با شعائرى که شیعه به اقامه آن‌ها مقید است، چنانچه در هر نقطه جهان این مجالس برگزار می‌شود و شیعه در آن عزادارى کرده و بر سر و سینه می‌زند، عمل جایزی است و آنگاه که عنوان شعائر اسلامى بر آن‌ها منطبق باشد رُجحان نیز پیدا می‌کند.
سؤال: گاهى دیده می‌شود در بعضى مجالس جهت عزادارى ده شب اول ماه محرم مداحى دعوت شده و مبلغى حدوداً یک الى چهار میلیون تومان به او پرداخت می‌شود. ضمناً بعضى از مداحین قبلاً مبلغ مذکور را قطعى می‌کنند و چک می‌گیرند. آیا پرداخت این پول‌ها باوجود فقراى نیازمند و لزوم احتیاجات اولیه اشکال شرعى دارد؟
جواب: باسمه جلت اسمائه؛ چنانچه این وجه از پول‌هاى معین شده براى عزادارى نباشد و از اموال شخصى خودشان باشد، اشکال شرعى ندارد و اگر این مبلغ را به مداح ندهند و به فقرا بدهند (که معمولاً چنین نیست) کار خوبى است.
سؤال: معنى و مفهوم جزع و بیتابى چیست؟ و آیا بی‌تابی بر مصائب اهل بیت (ع) از عمومیت حکم کراهت بی‌تابی در موقع مصیبت مستثنى شده است؟
جواب: باسمه جلت اسمائه؛ جزع، آشکار کردن غم و ناراحتى است و مقابل جزع، صبر است.
معنى شایع جزع و بی‌تابی، در اصطلاح جزع بر مصیبت است و در روایات نهى از بی‌تابی موقع مصیبت زدگى وارد شده است و فقها به زشتى و کراهت آن فتوا داده‌اند، لکن امام صادق (ع) در حدیثى معتبر می‌فرمایند: گریه و بی‌تابی همه‌جا مکروه است مگر بر حسین صلوات الله علیه.
در نص‌های صریح به گریه و تباکى (حالت گریه پیدا کردن) براى امام حسین (ع) دستور داده‌اند و تحریض و تشویق بر این امر بدان جا رسیده است که اشکى به‌اندازه بال مگسى را سبب بخشش تمام گناهان شمرده‌اند.
سؤال: آیا برپایى عزادارى حسینى، سنت معصوم است که ما ملزم باشیم آن را انجام دهیم یا صرفاً تراوشات عاطفى و انفعالى و تحت تأثیر مظلومیت عظیم امام حسین (ع) است؟
جواب: باسمه جلت اسمائه؛ یکى از فقها و محققین چه نیکو فرموده است که: جزع و گریه در مصیبتها، هر قدر مصیبت بزرگ باشد، مکروه و ناپسند شمرده شده است اما امام صادق (ع) در حدیثى معتبر می‌فرماید: «هرگونه جزع و گریه‌ای مکروه است مگر جزع و گریه بر حسین (ع)» [3]
و گریبان چاک زدن و صورت خراش دادن بنا بر قول مشهور حرام است اما امام صادق (ع) در حدیثى معتبر می‌فرماید: «بر مثل حسین باید که گریبان چاک زد و به صورت زد و گونه خراشید.»
و اذیت نفس و خونین کردن بدن به ویژه از سوى بزرگان و ارباب عزادارى مذمت شده است، اما امام مهدى (عج) در زیارت ناحیه می‌فرماید: «من صبح و عصر بر تو ندبه می‌کنم و به‌جای اشک‌ها بر تو خون می‌گریم» [4]
پیش از آن جدش امام زین العابدین (ع) این سخن را فرموده بود. با این سخنان روشن می‌شود که همه شعائر حسینى ریشه در روایات معصومین (ع) و احادیث مبارکشان دارد و صرفاً تراوشات عاطفى نیستند.
سؤال: ضابطه شرعى برپایى عزادارى حسینى چیست؟
جواب: باسمه جلت اسمائه؛ عزادارى؛ الف: نمایانگر مظلومیت و در عین حال عظمت حرکت امام حسین (ع) باشد؛ ب: یکى از راه‌های ابراز حزن و جزع باشد؛ ج: شامل هیچ فعل حرامى نشود و مستلزم آن نیز نباشد.
سؤال: آیا گرفتن چند شام و نذرى توسط یک نفر در مجالس عزادارى به گونه‌ای که غذا به دیگر عزاداران نرسد، جایز است؟
جواب: باسمه جلت اسمائه؛ خیر جایز نیست، مگر با رضایت بانیان شام.
سؤال: آیا حذف سخنرانى و وعظ و اندرز از مجالس عزادرى، به خاطر سوگوارى بیشتر جایز است؟
جواب: باسمه جلت اسمائه؛ جمع بین هر دو از افضل عبادات است.
سؤال: آیا غلتیدن در گِل و گِل مالى کردن تمام بدن تحت عنوان عزادارى امام حسین (ع) جایز است؟
جواب: باسمه جلت اسمائه؛ غلتیدن در گل کار صحیحى نیست، اما مختصرى به پیشانى زدن خوب است.
سؤال: آیا هرکسى می‌تواند شیوه و روشى جدید براى عزادارى اختراع کند؟ مثلاً اخیراً شنیدم در شهر ما کسانى می‌خواستند روى شیشه بغلتند! آیا این کار جایز است؟
جواب: باسمه جلت اسمائه؛ حیف است عمل عزادارى با آن ثواب‌هایی که دارد با کارهاى خلاف و اهانت آمیز مخلوط گردد و تمام ثواب‌ها از بین برود.
سؤال: آیا با پول خمس نداده می‌توان مجلس سوگوارى برپا داشت؟
جواب: باسمه جلت اسمائه؛ اشکال ندارد، ولی با این تصرف خمس ادا نمی‌شود و در ذمه باقى می‌ماند، باید پرداخت گردد.
سؤال: آیا استفاده از آلات موسیقى از نى، ارگ و ... و نواختن آهنگ‌هایی بعضاً طرب انگیز در دسته‌های عزادارى، شرعاً جایز است یا خیر؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; این‌گونه امور خلاف است و باید جلوگیرى نمود.
سؤال: آیا گوش نمودن سرودها و موسیقی‌های شرعى، در روزهاى عزا و اندوه ائمه (ع) در محرم و رحلت نبى اکرم (ص) و حضرت معصومه (س) و غیره جایز است؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; چنانچه آوازى، غنا و همراه موسیقى باشد، گوش دادن جایز نیست و الا جایز است.
سؤال: حکم علم‌هایی که در مراسم عزادارى امام حسین (ع) از آن‌ها استفاده می‌شود و بعضى داراى نقش و نگارهایى نیز هستند چیست؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; اشکالى ندارد.
سؤال: در بعضى از مجالس عزادارى، مردم برهنه شده و سینه می‌زنند و ظاهراً بعضى از آقایان مراجع عظام (حفظهم الله و ابقاهم) بر جواز این عمل فتوا داده‌اند، سؤالاتى در این زمینه مطرح است:
الف: نفس این عمل آیا مجوز شرعى و تکیه گاه روایى دارد؟
ب: در صورتى که در بعضى از مجالس بعینه دیده می‌شود بعضى از افراد از این فرصت سوء استفاده کرده و اعمال منافى عفت و لااقل منافى شخصیت عزاداران (نگاه با لذت) انجام می‌دهند، آیا جواز برهنه شدن هم چنان باقى است؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; الف: خود عمل چون یکى از مصادیق عزادارى است، حَسَن است; و قطع نظر از آن، فى نفسه هم جایز است.
ب: عمل آن افراد حرام است، ولى موجب حرمت این عمل نمی‌شود؛ مثلاً کسى اگر در اثناء نماز به زن نامحرم نگاه کند، کارى خلاف شرع است ولى نماز صحیح است.
سؤال: آیا سینه زدن و زنجیر زدن ریایى جایز است؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; همانند نماز ریایى است؛ و نماز ریایى باطل است
سؤال: اشعار مداحان باید در چه قالبى باشد؟ استفاده از اشعار سبک و بى مفهوم در مدح ائمه (ع) چه حکمى دارد؟ استفاده از عبارت‌هایی چون «انا عبد الحسین»، «انا کلب الحسین»، «لا اله الا الزهرا» و...; چه حکمى دارد؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; مداحان باید اخلاقیات و فضائل اهل البیت (ع) و مصائب آنان را بخوانند و از الفاظ کفرآمیز مانند لا اله الا الزهراء سلام الله علیها اجتناب کنند.
سؤال: آیا طبل زدن در مراسم عزادارى سیدالشهداء (ع) در خیابان‌ها، جزء موسیقى حساب می‌شود؟ و در صورت ایجاد مزاحمت در اوایل شب چه حکمى دارند؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; طبل زدن در عزاى سید الشهداء (ع) موسیقى نیست و جایز است و خیال نمی‌کنم که شیعه محب اهل بیت (ع) عزادارى در اوایل شب را مزاحمت بداند.
سؤال: زنان چگونه می‌توانند در عزادارى سید الشهداء (ع) شرکت نمایند؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; زن‌ها به مجامع روضه خوانى بروند و مکان آن‌ها از مردها جدا باشد و به بدن لخت مردانِ سینه زن نگاه نکنند.
سؤال: با توجه به اهمیت عزادارى و سفارش اکید ائمه هدى (ع) مبنى بر عزادارى و گریه بر مصائب اهل بیت (ع) حضرت عالى چه توصیه‌ای بر عزاداران در نحوه عمل به این عبادت بزرگ می‌فرمایید؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; همه نوع عزادارى از شعائر است مگر آنکه از محرمات داخل شود که اساس را لکه‌دار می‌کند؛ و از آن بدتر جملات کفرآمیز و عدم رعایت مقامات عالیه ائمه هدى (ع) و اهانت به مقدسات دین است.
سؤال: در ظهر عاشورا عزادارى امام حسین (ع) مقدم است یا نماز ظهر؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; وجود حضرت سیدالشهدا (ع) باآنکه ارزشش بسیار زیاد است; خود را فداى دین کرد و براى اقامه نماز و احیاء دین از جان خود و یاران با وفایش گذشت. بنابراین نباید در نماز کوتاهى کرد و لذا خود حضرت در حال جنگ - که اگر من و تمام نویسندگان بخواهیم ارزش و عظمت آن حال را بنویسیم; قادر نیستیم - جنگ را رها نمود و اقامه نماز نمود لذا نماز مقدم است.
سؤال: آیا تعزیه خوانى که مشتمل بر تشکُّل مرد و زن و کوچک کردن حضرت زینب (س) و معرفى امام سجاد (ع) به یک فرد بیمار و پاشیدن نقل و نبات و زدن ساز و نقاره و امثال آن‌هاست جایز است؟ و شرکت در آنچه حکمى دارد؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; تشکل مرد به زن اشکالى ندارد; ولى باید مراعات مقام رفیع صدیقه صغرى زینب کبرى (س) و امام سجاد (ع) بشود که هیچ گونه اهانت به آن‌ها نشود.
سؤال: آیا تعزیه و اجراى آن درست است؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; تعزیه از بهترین عبادات است و می‌توان گفت از عوامل بقاء دین تعزیه است، خصوصاً براى حضرت سید الشهداء (ع).
سؤال: حکم شخصى که شعائر حسینى و گفتن یا على و یا حسین را بدعت و غیر جایز می‌داند چیست؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; چنین شخصى منحرف است و باید تعلم نموده و خود را موافق با مستحبات و واجبات کفائیه قرار دهد. امّا کافر نیست.
سؤال: اینجانب مداح اهل بیت (ع) هستم، اگر براى مداحى، احادیثى در فضائل اهل بیت (ع) و مظلومیت آن‌ها بگویم و از کتاب‌هایی چون منتهى الامال، نفس المهموم، بکاء الحسین، ریاحین الشریعه و... استفاده کنم آیا اشکال دارد یا خیر؟ در صورت عدم اشکال آیا بنده اجازه دارم یا خیر؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; چنانچه غلو نباشد مطالبى که در کتب مقاتل نوشته شده است اشکال ندارد، چون شنیده‌ام در ایام عزادارى و ذکر مصیبت حضرت سید الشهداء (ع) مطالب غلوآمیز بسیار رائج شده است و به همین دلیل بهتر است شما هم در هنگام مداحى منابع آن را براى مردم ذکر کنید؛ و توضیح دهید که از کتب و منابع موثق و مجاز استفاده می‌کنید.
مداحى منصب بزرگ و بسیار بافضیلتی است و شایسته است که با مطالب غیر مشروع و غیر صحیح آن را نابود نکنید.
سؤال: آیا اطعام عزاداران در مجالس عزاى معصومین (ع) از کارهاى راجح و ثواب است؟ و دلیل رُجحان آن چیست؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; هیچ اشکالى در زنده کردن مصائب اهل بیت (ع) نیست که آن مصائب موجب تقویت دین و احیاى شعائر دینى است. ازجمله اسباب زنده کردن، تشکیل مجالس براى اداى حق بزرگ آن‌هاست و چگونگى این امر راه‌هایی دارد که یکى از نمونه‌های بارز آن اطعام است. این مسئله موجب نشر دین می‌گردد.
سؤال: آیا حذف سخنرانى و وعظ و اندرز از مجالس عزادارى، به خاطر سوگوارى بیشتر جایز است؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; جمع بین هر دو از افضل عبادات است.
سؤال: آیا خواندن روضه ضعیف و وهن آمیز، که در کتب تاریخى و معتبر وجود ندارد، با عنوان تسامح در ادله سنن جایز است؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; خواندن روضه وهن آمیز جایز نیست بلاشک; اما ضعیف یعنى راوى آن قضیه موثق نباشد، بلى; به مقتضاى قاعده تَسامُح در اَدلّه سُنَن می‌توان خواند.
سؤال: معنى و مفهوم جزع و بی‌تابی چیست؟ و آیا بی‌تابی بر مصائب اهل بیت (ع) از عمومیت حکم کراهت بی‌تابی در موقع مصیبت مستثنى شده است؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; جزع، آشکار کردن غم و ناراحتى است و مقابل جزع، صبر است.
معنى شایع جزع و بی‌تابی، در اصطلاح جزع بر مصیبت است و در روایات نهى از بی‌تابی موقع مصیبت زدگى وارد شده است و فقها به زشتى و کراهت آن فتوا داده‌اند، لکن امام صادق (ع) در حدیثى معتبر می‌فرمایند: گریه و بی‌تابی همه‌جا مکروه است مگر بر حسین صلوات الله علیه. در نص‌های صریح به گریه و تباکى (حالت گریه پیدا کردن) براى امام حسین (ع) دستور داده‌اند و تحریض و تشویق بر این امر بدان جا رسیده است که اشکى به‌اندازه بال مگسى را سبب بخشش تمام گناهان شمرده‌اند.
سؤال: آیا گل مالى کردن عزاداران در حال عزادارى توسط بعضى، چنانچه بعضى از عزاداران به دلیل گلى شدن لباس یا به دلیل دیگر ناراضى باشند، جایز است یا نه؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; اگر راضى نباشند جایز نیست.
سؤال: در روایات متعدد آمده که گریه بر سید الشهداء (ع) باعث بخشش همه گناهان است اگرچه گناهان خیلى زیاد باشد. بعضى تعجب می‌کنند که چه طور ممکن است که چند قطره اشک باعث بخشوده شدن گناهان بزرگ باشد. امیدواریم که توضیح بفرمایید.
جواب: باسمه جلت اسمائه; این جملات در مقام بیان مقتضى مانند آنکه «آتش می‌سوزاند» است. همان طورى که این جمله شرائطى دارد مانند تماس داشتن و نبود موانعى مانند رطوبت، که با عدم شرط و وجود مانع، سوزنده نیست; همین طور این جمله که گریه بر امام حسین (ع) موجب بخشش گناهان است شرایطى دارد از قبیل عقاید حقه و ندامت از گناهان گذشته و بنا داشتن بر مرتکب نشدن آن گناهان در زمان‌های آینده و اداى حق الناس و ...
سؤال: آیا ممکن است آیه مبارکه «ذلک مَن یُعظّم شعائر اللّه فإنّها مِن تقوى القلوب» را بر شعائر مبارک حسینى مثل بر سر زدن و گریه تطبیق داد؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; شعائر الهى نشانه‌هایی است که خداوند براى اطاعتش قرار داده است پس بر صورت زدن و گریه بر حسین (ع) از بزرگ‌ترین نشانه‌های الهى است
سؤال: گفته مىشود که براى احیاى اندیشه سید الشهداء و درنتیجه اجراى احکام الهى احتیاجى به اقامه شعائر حسینى (از قبیل سینه‌زنی، زنجیر زنى) نیست که امروزه به گونهاى گسترده در میان شیعه و همچنین سایر فرق مذهبى دیگر از قبیل هندوها مطرح است این مسئله، امرى مطابق با قوانین شرعى و عرفى نبوده، بلکه وسیله‌ای براى تمسخر دیگران است و لذا از توانایىهاى خود جهت جلوگیرى از اقامه آن، بیشترین استفاده را مىکنند، این سیاست استعمارى را چگونه تفسیر مىکنید؟!
جواب: باسمه جلت اسمائه; ابلاغ پیام یک نهضت و انتقال آن به نسلها و ملت‌ها، قطعاً باید با نوعى تجمع، شعار و ابراز احساسات خاص همراه باشد، چنانچه این مراسم در ابلاغ پیام مسیح از سوى کاتولیکها و احیاى آیینه‌ای خاص در روز جهانى کار، پیام آزادى ابراهام لینکن (فروزاندن مشعل آزادى) با تجمع در زیر مجسمه آزادى، در همه ملت‌ها با آداب و رسوم مختلف دیده مىشود. طبیعى است که ابلاغ پیام عاشورا به ملتهاى مسلمان و آزادیخواه، لازم است از طریق یادآورى شعارها، کلمات و خطبههاى شهداى عاشورا باشد و این به‌جز از طریق اقامه مراسم عزادارى و یاد یادآوران، راه دیگرى ندارد. اگر امروزه وسایل ارتباط جمعى گسترده شده است، بهتر است از آن‌ها نیز استفاده شود. قطعاً امام حسین (ع) یکى از رادمردان و آزادى خواهان دنیا است. مهاتماگاندى در نهضت استقلال طلبى خود در هند، از نهضت کربلاى حسین (ع) الهام گرفته است، چنانچه مارتینلوترکینگ رهبر سیاه پوستان آمریکا از نهضت گاندى الهامگرفته است. اخذ و اقتباس از روش‌ها، سیرهها، الگوها، ویژه جامعه و اشخاص معین نیست و تنها اختصاص به جهان اسلام ندارد. شواهد تاریخى این مسئله را ثابت مىکند. چه این مبارزه و نهضت، مبارزه منفى باشد یا مثبت، سیاسى باشد یا اقتصادى، پس نهضت و قیام امام حسین (ع) به عنوان مرد آزادیخواه، نه تنها در گذشته بلکه در هر عصر و زمان زنده بوده و براى آزادى خواهان پیام دارد. به قول آن نویسنده، قیام مسیح پیام ندارد اما نهضت و قیام حسین (ع) داراى پیام است. قطعاً این پیام نه در انحصار یک قوم و نه مخصوص یک زمان معین است، بلکه حتماً این پیام فرازمانى و فرامکانى است.
سؤال: عزادارى حضرت سید الشهداء (ع)، در مساجد و حسینیه‌ها بهتر است یا در خانه و خیابان‌ها؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; در همه اماکن خوب است.
سؤال: احترام به شعائر حسینى چه حکمى دارد آیا لازم است؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; چون مهم‌ترین چیزى که موجب بقاء دین است شعائر حسینى است، بنابراین بر هر فرد شیعى است که آن‌ها را احترام نماید.
سؤال: دف زدن در مجلس میلاد اهل بیت (ع) چه حکمى دارد؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; دف زدن جایز نیست.
سؤال: آیا سینه زدن در مراسم عزادارى ائمه اطهار (ع) در شرع مقدس توصیه شده است؟ و آن را به عنوان یک امر مستحبى مى‌شناسد؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; به عنوان عزادارى بسیار توصیه شده است و آن از افضل مقربات است.
سؤال: آیا جایز است پارچه و دستمال‌هایی را که ایام محرم بر سر علم می‌بندند بفروش برسانند و در عزادارى و تعمیر حسینیه و یا مسجد مصرف نمایند؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; چنانچه وقف آن کار به‌خصوص نشده باشد; اشکالى ندارد.
سؤال: ذاکران و مداحان که بعضى روضه‌ها را با آهنگ‌های موسیقى یا قریب به آن می‌خوانند، وجه شرعى آن چیست؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; موسیقى مطلقاً حرام است ولو در روضه خوانى باشد.
سؤال: مزد گرفتن بابت مداحى اهل بیت و سخنرانى چه حکمى دارد؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; جایز است.
سؤال: در دسته‌جات عزادارى حسینى (ع) که به خیابان و بازار می‌روند و باعث بسته شدن راه عبور می‌شوند آیا سد معبر حساب می‌شود؟ البته کسانى که از آن مسیر عبور می‌کنند اکثراً براى تماشاى عزادارى می‌آیند.
جواب: باسمه جلت اسمائه; این‌گونه سد معبر جایز و بی‌اشکال است.
سؤال: روز عاشورا براى اظهار همدردى با معصومین (ع) صورت خیمه‌گاه درست کردن و آتش زدن جایز است و اسراف محسوب نمی‌شود؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; نه تنها اسراف نیست; بلکه عملى مستحسن است. البته رعایت شود تا موجب اهانت به خاندان رسالت نباشد.
سؤال: استعمال طبل و شیپور مخصوصاً در عزادارى سیدالشهداء (ع) چه صورت دارد؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; طبل ساده که از آلات لهو نباشد; مانعى ندارد.
سؤال: اینکه در اخبار وارد است اقامه‌ی مجلسى براى سیدالشهداء (ع) و گریه براى آن حضرت ثواب دارد؟ هدف از آن چیست؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; هدف احیاى نام و روش آن حضرت است تا براى مسلمانان سرمشق باشد و در راه ترویج دین و سعادت بشر، همه گونه فداکارى بنمایند.
سؤال: خواندن قرآن و نوحه و عزادارى به صورت موسیقى و به سبک و آهنگ موسیقى باشد چگونه است؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; جایز نیست.
سؤال: در مجالس عزادارى زنانه; زنان مداحى و سخنرانى می‌کنند و صداى آن‌ها با بلندگو به گوش مردان رهگذر می‌رسد آیا این عمل جایز است؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; چنانچه صداى آن‌ها موجب تهییج شهوت نشود اشکالى ندارد.
سؤال: آیا برپا کردن جشن میلاد ائمه (ع) یا مجلس عزادارى و یا میهمانى کردن بدون اذن شوهر و بى رضایت او جایز است؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; نباید عدم رضایت و یا نهى او عمل شود.
سؤال: در ایام سوگوارى اباعبدالله الحسین (ع) نماز مقدم است یا عزادارى؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; نماز مقدم است.
سؤال: حکم علم‌هایی که در مراسم عزادارى امام حسین (ع) از آن‌ها استفاده می‌شود و بعضى داراى نقش و نگارهایى نیز هستند چیست؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; اشکالى ندارد.
سؤال: چند سالى است که استفاده از ابزار موسیقى به شیوه رقابت در برخى از هیئت‌های عزادارى مرسوم شده حکمش چیست؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; موسیقى مطلقاً حرام است.
سؤال: آیا در عزادارى سیدالشهدا استفاده از طبل و دهل جایز است؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; جایز است.
سؤال: آیا پوشیدن لباس سیاه در عزادارى امام حسین (ع) و دیگر ائمه (ع) چنانکه مرحوم صاحب حدایق فرموده رجحان شرعى دارد؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; بلى جایز است و مستحب، من مقید به این کار هستم.
سؤال: آیا تشبیه به اهل بیت (ع) در نمایش و تعزیه و غیر آن جایز است؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; بلى جایز است.
سؤال: آیا سینه زدن و زنجیر زدن ریایى جایز است؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; همانند نماز ریایى است.
سؤال: برهنه شدن مردان در حال سینه زدن و زنجیر زدن در منظر زنان چگونه است؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; بر مرد جایز است ولى زن‌ها نگاه نکنند.
سؤال: دلیل سینه‌زنی براى ائمه (ع) چه است؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; تعظیم شعائر مذهبى.
سؤال: آیا سینه‌زنی و زنجیر زدن در عزادارى که منجر به کبود و حتى جارى شدن خون می‌شود جایز است؟
جواب: باسمه جلت اسمائه; بلى جایز است.
