این مقاله حاوی یکی از اشاره‌های به پیمان غدیر است که امام حسین علیه السلام دو سال پیش از مرگ معاویه در ایام حج به مردم فرمودند و همگی شهادت به درستی آن دادند، «سایت کرب و بلا» شما را دعوت به مطالعه این مناشده[1] سیدالشهدا (ع)می‌نماید.
با وجود تأکیدها و پیمان‌ها و سفارش‌های مکرّر نبی اسلام صلّی الله علیه و آله و سلّم مبنی بر لزوم تبعیّت کامل مردم از امیرالمؤمنین (ع)بعد از ایشان، منافقان و حامیانشان با جنایت‌هایی به غصب خلافت حقّه امیرالمؤمنین (ع)پرداختند، جنایاتی که خود زمینه ساز مداومت ظلم و غصب و ترویج جهالت در دورانهای بعدی گردید تا آنجا که قتل امام حسین (ع)در روز عاشورا را نیز اهل بیت علیهم السلام، نتیجه ماجرای سقیفه معرفی نمودند.[2]
به هر حال این فراموشکاری مردمان باعث نشد تا موالیان حقیقی رسول الله و اهل بیت ایشان در زمان‌ها و مناسبت‌های مختلف امر پیامبرشان را فراموش کنند که فرمود: «لِیُبَلِّغِ الشَّاهِدُ الْغَائِبَ» لذا با یادآوری و اشاره به جریان غدیر و آن پیمانی که شکسته شد، منشاء اختلافات را نشان می‌دادند و مردم را به بازگشت به بیعتی که با رسول خدا بسته بودند، ترغیب می‌نمودند.
در سال 58 هجری قمری و دو سال قبل از مرگ معاویه بن ابی سفیان، سیدالشهداء (ع)به حج عزیمت فرمودند. آن حضرت پس از انجام مناسک حج، بنی هاشم را از زن و مرد و غلام، جمع کردند. مهاجران و انصار را نیز فراخواندند و حتی کسانی که اعمال حج را انجام نکرده بودند، دعوت کردند. جمعیتی بالغ بر 700 نفر[3]گرد هم آمدند که در میان آنها 200 نفر از صحابه رسول خدا[4] (ص)نیز حضور داشتند؛ آن حضرت پس از حمد و ثنای الهی چنین فرمودند:
...فَقَامَ فِیهِمُ الْحُسَیْنُ (ع)خَطِیباً فَحَمِدَ اللَّهَ وَ أَثْنَى عَلَیْهِ ثُمَّ قَالَ أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ هَذَا الطَّاغِیَهَ قَدْ فَعَلَ بِنَا وَ بِشِیعَتِنَا مَا قَدْ رَأَیْتُمْ وَ عَلِمْتُمْ وَ شَهِدْتُمْ وَ إِنِّی أُرِیدُ أَنْ أَسْأَلَکُمْ عَنْ شَیْءٍ فَإِنْ صَدَقْتُ فَصَدِّقُونِی وَ إِنْ کَذَبْتُ فَکَذِّبُونِی أَسْأَلُکُمْ بِحَقِّ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَ حَقِّ رَسُولِ اللَّهِ وَ حَقِّ قَرَابَتِی مِنْ نَبِیِّکُمْ لَمَّا سیرتم )سَتَرْتُمْ( مَقَامِی هَذَا وَ وَصَفْتُمْ مَقَالَتِی وَ دَعَوْتُمْ أَجْمَعِینَ فِی أَنْصَارِکُمْ مِنْ قَبَائِلِکُمْ مَنْ أَمِنْتُمْ مِنَ النَّاسِ وَ وَثِقْتُمْ بِهِ فَادْعُوهُمْ إِلَى مَا تَعْلَمُونَ مِنْ حَقِّنَا فَإِنِّی أَتَخَوَّفُ أَنْ یَدْرُسَ هَذَا الْأَمْرُ وَ یَذْهَبَ الْحَقُّ وَ یُغْلَبَ- وَ اللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْکافِرُونَ[5] وَ مَا تَرَکَ شَیْئاً مِمَّا أَنْزَلَ اللَّهُ فِیهِمْ مِنَ الْقُرْآنِ إِلَّا تَلَاهُ وَ فَسَّرَهُ وَ لَا شَیْئاً مِمَّا قَالَهُ رَسُولُ اللَّهِ (ص)فِی أَبِیهِ وَ أَخِیهِ وَ أُمِّهِ وَ فِی نَفْسِهِ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ إِلَّا رَوَاهُ وَ کُلَّ ذَلِکَ یَقُولُ الصَّحَابَهُ اللَّهُمَّ نَعَمْ قَدْ سَمِعْنَا وَ شَهِدْنَا وَ یَقُولُ التَّابِعِیُّ اللَّهُمَّ قَدْ حَدَّثَنِی بِهِ مَنْ أُصَدِّقُهُ وَ أَئْتَمِنُهُ مِنَ الصَّحَابَهِ فَقَالَ أَنْشُدُکُمُ اللَّهَ إِلَّا حَدَّثْتُمْ بِهِ مَنْ تَثِقُونَ بِهِ وَ بِدِینِه
ترجمه: امام حسین (ع)در مقابل آنان براى خطابه ایستاد و خدا را حمد و ثنا گفت و سپس فرمودند:
امّا بعد، این طغیانگر (معاویه) در باره ما و شیعیانمان آنچه دیدید و مىدانید و حاضر بودهاید روا داشت! من مىخواهم از شما مطالبى را سؤال کنم، اگر راست گفتم مرا تصدیق کنید و اگر دروغ گفتم تکذیب کنید.
بحق خداوند بر شما و حق پیامبر و حق قرابتم با پیامبرتان، از شما مىخواهم که وصف این مجلس مرا با خود ببرید و سخنان مرا بازگو کنید و همه شما دعوت کنید قبائلى را که یاران شما هستند، آنان که از آنها در امان هستید و به آنان اطمینان دارید.
آنان را به آنچه از حق ما مىدانید دعوت کنید که من مىترسم این امر ولایت کهنه شود و حق از بین برود و مغلوب گردد، ولى خداوند نور خود را کامل خواهد کرد اگر چه کافران را خوش نیاید.
امام حسین (ع)چیزى از آنچه خداوند در باره آنان از قرآن نازل کرده ترک نکرد مگر آنکه تلاوت نمود و تفسیر کرد. و نیز چیزى از آنچه پیامبر صلى اللَّه علیه و آله در باره پدر و برادر و مادرش و خودش و اهل بیتش فرموده بود ترک نکرد مگر آنکه نقل نمود. در همه اینها صحابه مىگفتند: «بخدا قسم آرى شنیدهایم و شهادت مىدهیم»، و تابعین مىگفتند:
«بخدا قسم کسى از صحابه براى ما نقل کرده که او را راستگو مىدانیم و به او اطمینان داریم».
حضرت هم مىفرمودند: شما را بخدا قسم مىدهم که آن را براى کسانى که به آنها و به دینشان اعتماد دارید نقل کنید.
سپس امام حسین (ع)به برخی از فضائل امیرالمؤمنین (ع)اشاره نمود و آنها را بر این موضوع گواه گرفت، نظیر حدیث پیمان برادری بین رسول اکرم و امیرالمؤمنین سلم و حدیث سدّ ابواب سپس به پیمان غدیر اشاره فرمودند:
قَالَ أَنْشُدُکُمُ اللَّهَ أَ تَعْلَمُونَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (ص)نَصَبَهُ یَوْمَ غَدِیرِ خُمٍّ فَنَادَى لَهُ بِالْوَلَایَهِ وَ قَالَ لِیُبَلِّغِ الشَّاهِدُ الْغَائِبَ
قَالُوا اللَّهُمَّ نَعَم
فرمود: شما را بخدا قسم مىدهم، آیا مىدانید که پیامبر صلى اللَّه علیه و آله در روز غدیر خم او رامنصوب کرد و ولایت را براى او اعلام نمود و فرمود: «باید حاضر به غایب خبر دهد»؟
گفتند: آرى بخدا قسم.
پس از این حضرت به فضائل دیگر امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب (ع)نیز اشاره فرمودند و کلیه حاضرین به درست بودن آن شهادت دادند:
حدیث منزلت، آیه مباهله، حدیث لوای خیبر، ابلاغ آیات سوره برائت[6]، فداکاری حضرت و پیش قدم شدن ایشان در انجام فرامین رسول الله صلّی الله علیه و آله و سلّم، صاحب اختیار بودن حضرتش نسبت به مؤمنین و همینطور الی آخر... که به حدیث ثقلین و ذکر آیات و روایات وارده در مورد ایشان و حب و بغض نسبت به ایشان خاتمه می یابد.
در پایان به ذکر منابعی که این اشارت سید الشهدا (ع)به غدیر در آن ثبت شده می‌پردازیم:
1. کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ص: 789 الی 793: این کتاب که مورد وثوق اهل بیت علیهم السلام بوده تا آنجا که شیعیانشان را امر به داشتن این کتاب در منازل خود می فرمودند[7]، از قدیمی‌ترین کتب روایی شیعه و قدمتش از تمامی کتب روایی اهل تسنن بیشتر است. توجه شود که در زمانی که تشیع کتابت حدیث داشت، در اهل تسنن به فرمان خلفا، جریان سوزاندن احادیث نبوی و منع نقل حدیث رواج داشت!
گردآورنده این کتاب سلیم بن قیس هلالى متوفای سال 79 هجری قمری است.
2. الإحتجاج على أهل اللجاج، ج2، ص: 293 اثر احمد بن على طبرسى متوفای قرن ششم هجری ؛ به نقل از مصدر شماره 1
3. بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار، ج44، ص: 123 ح 16: اثر مرحوم علامه محمدباقر مجلسی به نقل از دو مصدر فوق
4. الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج1، ص: 398 : علامه امینی
اجرتان باامام حسین(ع)