مرگ معاویه
در این روز سال 60 ه معاویه بن ابى سفیان لعنه الله علیه در سن 78 سالگى در شام به درکات جهنم شتافت. روز شادى اهل ایمان و حزن و اندوه اهل کفر و طغیان است؛ و روزه این روز به جهت شکر الهى بر هلاکت معاویه مستحب است.[1]
نسب معاویه
کلبى نسّابه و ابن روزبهان که از ثقات نزد علماى اهل سنت هستند، نقل کرده‌اند که معاویه فرزند چهار نفر بوده: عماره، مسافر، ابوسفیان و مردى که اسم او را نمی‌برند. راغب اصفهانى در محاضرات و ابن ابى الحدید از ربیع الابرار زمخشرى نقل می‌کنند که معاویه را به چهار کس نسبت می‌دادند: مسافر بن ابى عمرو، عمار بن ولید بن مغیره، عباس و صباح که مغنى عماره بن ولید بود. مادر معاویه هند با صباح - که جوان خوش رویى بود و کارگر ابوسفیان بود - الفتى تمام داشت! اما به ظاهر او را معاویه بن ابى سفیان بن حرب مى‌گویند.[2]
ابوسفیان مردى زشت و کوتاه قد بود و یک چشم او در طائف و چشم دیگرش در یرموک کور شده بود.[3] باطنش کورتر از چشمش بود و نهایت عداوت و دشمنى با پیامبر (ص) به وجود مى‌آمد دخالت داشت و در سال فتح مکه از ترس اسلام آورد و با نفاق زندگى کرد تا در سن 82 سالگى در سال 30 ه به درک رفت.
مخفى نمایند که حمامه یکى از جدات معاویه است که در بازار المجاز صاحب پرچم و مشهور بود! و از این جا نسب ابوسفیان هم معلوم می‌شود. مادر معاویه هند است که از ذوات الاعلام است و میل فراوانى به غلامان سیاه داشت و از توضیح حال پدر معاویه وضع مادر او هند روشن می‌شود.[4]
محدث قمى (ره) می‌فرماید: چون پیامبر (ص) در فتح مکه ریختن خون معاویه را مباح شمردند، به اصرار و شفاعت عباس، پنج ماه قبل از شهادت پیامبر (ص) اسلام آورد.[5]
حکومت معاویه در شام
یزید بن ابى سفیان از طرف ابوبکر با لشکر مسلمین به طرف شام رفت، معاویه هم همراه آن‌ها بود یزید در شام مرد و ابابکر ولایت شامات را به معاویه واگذار کرد و به این حال بود تا زمان خلافت امیرالمؤمنین (ع) که طغیان معاویه علیه آن حضرت شروع شد. پس اساس ظلم‌هاى معاویه را هم ابوبکر بنا نهاد.
معاویه در سال 45 ه براى پسرش یزید بیعت گرفت. او اول کسى بود که دشنام بر امیرالمؤمنین (ع) را ترویج کرد و در آخر خطبه نماز جمعه لعن و جسارت بر امیرالمؤمنین (ع) مى‌کرد. او دستور داد در تمام شهرها این لعن انجام شود و تا زمان عمر بن عبد العزیز ادامه داشت تا اینکه او لعن بر آن حضرت را منع کرد.[6]
دشمنى معاویه با امیرالمؤمنین (ع)
معاویه به صحابه و تابعین دستور داد تا حدیث در مذمت امیرالمؤمنین (ع) جعل کنند و عده زیادى از محبین و ارادتمندان آن حضرت را شهید کرد مانند جناب مالک اشتر نخعى که در قلزم مصر به سم شهید شد.[7] امام مجتبى (ع) را به دست جعده عیال آن حضرت مسموما شهید کرد.
معاویه مردى خوش گذران و پرخور بود، به حدى که از کثرت خوردن می‌گفت: «خسته شدم ولى سیر نشدم» و این به خاطر نفرین حضرت رسول (ع) درباره او بود. او در نفاق و عوام فریبى تجربه به سزایى داشت. محدث قمى (ره) نقل مى‌کند که دویست خبر از طرق معتمده اهل سنت در مذمت معاویه نقل شده است.
ماجراى مرگ معاویه
آخر الأمر معاویه در مسیر مکه به شام بیمار شد، به حدى که مى‌لرزید و دهان او بسته نمى‌شد تا وارد شام شد و در آنجا جان به مالک دوزخ داد و رهین اعمال خویش گردید. هنگام مرگ سن او را 75 یا 82 یا 92 سال نقل کرده‌اند.
جنایات او زیاده از آن است که در این مختصر بگنجد ولى در هنگام مرگ به یکى از خواص خود گفت: چند گناه بزرگ کرده‌ام: حق على بن ابى طالب را غصب کردم، حسن بن على را به فریب دادن جعده به شهادت رساندم و یزید را به جانشینى خود انتخاب کردم و حجر بن عدى و اصحاب او را به قتل رساندم.[8]
در مرگ معاویه بعضى فقط ماه را ذکر کرده‌اند[9] و بعضى 4 رجب [10] و برخى 22 رجب ذکر نموده‌اند.[11] 12 رجب، 14 رجب، 15 رجب هم نقل شده است که این 3 قول به یکدیگر نزدیک‌ترند.[12]
